“ერთი წლით უფროსი ვიყავი სოფიკოზე და სულ დამცინოდა, შენ ბებერი ხარ და მე ახალგაზრდაო. მე ცელქი ვიყავი, სოფიკო – უარესი, ამიტომ ერთად აუტანელი ვხდებოდით…”
ჩემი რესპონდენტი ქეთი ანჯაფარიძე ბავშვობაში ოჯახთან ერთად ხშირად ისვენებდა ქვიშხეთში. ერთხელ ვერიკო ანჯაფარიძე და სოფიკოც გაჰყოლიან. საღამო ხანს ვერიკო ფოსტაში წასულა დასარეკად, გზად ვიღაც ქალი მისალმებია. ვერიკოს თავი დაუკრავს, ალბათ, მიცნოო, უფიქრია, ქალი კი გამოლაპარაკებია, ისე ჰგავხართ ქეთის, ალბათ, დედამისი ბრძანდებითო. დედა არა, ახლო ნათესავი ვარო,
ქეთი ანჯაფარიძე ვერიკო ანჯაფარიძის ძმისშვილია. ის ნამდვილად ძალიან ჰგავს მამიდას.
ოჯახი
– მყავდა არაჩვეულებრივი ოჯახი, წინაპრები. ბაბუა, ივლიანე ანჯაფარიძე, ქუთაისში ნოტარიუსი იყო, მისი მეუღლე გახლდათმარიამ მესხი, შვილიშვილები ბუტას ვეძახდით (ბუტა ბებიას დედის ძმისშვილი იყო კოტე მარჯანიშვილი). მათი შვილები იყვნენ: მამაჩემი, ცნობილი
თერაპევტი ლევან ანჯაფარიძე, მამიდაჩემი – დიდი ვერიკო და მეორე მამიდა – მერი ანჯაფარიძე, გია დანელიას დედა. ჰყავდათ კიდევ ერთი ძმა, რომელიც ადრე გარდაიცვალა და მის ობოლს, ჯუანშერს, ბუტა ბებია ზრდიდა. ვერიკო და მამა გაჭრილი ვაშლივით ჰგავდნენ ერთმანეთს. მე ძალიან მამსგავსებენ ვერიკოს. ახალდაბადებული პირველად რომ მიმიყვანეს დედასთან, უთქვამს, მეორე ვერიკო დაიბადაო.
სოფიკო
– ერთი წლით უფროსი ვიყავი სოფიკოზე და სულ დამცინოდა, შენ ბებერი ხარ და მე ახალგაზრდაო. მე ცელქი ვიყავი, სოფიკო – უარესი, ამიტომ ერთად აუტანელი ვხდებოდით. მამიდაჩემი “იდიოტკებს” გვეძახდა…
ბებია და შვილიშვილები
– ბუტა ბებიამ სიბერეში მოიტეხა მენჯ-ბარძაყი და 12 წელი ვერიკოსთან ცხოვრობდა ლოგინს მიჯაჭვული.
– სულ ვარდის წყლით ბანდა… ბებიას მოსანახულებლად ხშირად მიდიოდა მამა, დამშვიდობებისას კი ბალიშის ქვეშ ამოუდებდა ფულს. 7 ონავარი – მე, ჩემი ძმა თემური, ჯუანშერი, გია დანელია, სოფიკო, სოფიკოს ძმები ვსახავდით გეგმებს და ვუცდიდით მომენტს, როგორ დაგვეცინცლა ბებიასთვის ფული, რომ სადმე წავსულიყავით გასართობად. ბევრი ბჭობის შემდეგ ბებიასთან ჯუანშერს შევაგდებდით, ჩვენს მოგონილ მიზეზებს დაისწავლიდა და ბებიას უყვებოდა. ბებია, რა თქმა უნდა, “იჯერებდა” და ხელცარიელს არასდროს უშვებდა… ერთი ამბავი მახსენდება, რომელიც 15 წლის გიას გადახდა და მთელ თბილისში ანეკდოტად დადიოდა. ფული რომ შემოეხარჯა, მოსკოვში დეპეშა აფრინა: “საყვარელო მამა, დავკარგე ჯიბის ფული. გკოცნი, გია”, რაზეც კოლია ბიძიამ დეპეშითვე უპასუხა: “გაიკერე ჯიბე. მამა”.
– ძალიან მინდოდა მსახიობობა, მამა არასდროს ჩარეულა ჩემს არჩევანში, მაგრამ ჩემით გადავიფიქრე. იცით, რის გამო? ერთხელ სპექტაკლს ვესწრებოდით, მარგარიტა გოტიეს თამაშობდა მამიდა. სპექტაკლის დასასრულს ვიღაცამ მამას წასჩურჩულა, ქალბატონი ვერიკო თავს ცუდად გრძნობს და იქნებ კულისებში ააკითხოთო. მამა გავარდა, რა გჭირსო, მამიდამ კი ღიმილით უპასუხა, დღეს კარგად ვითამაშე, სპექტაკლის შემდეგ, თუ მაჯა ამიჩქარდა და ტაქიკარდია დამეწყო, ეს ნიშნავს, რომ კარგად მოვირგე ჩემი პერსონაჟის განცდები და აგერ შედეგიცო. შინ რომ მოვედით, მამამ თქვა, მეჯავრება, ჩემი და რომ მსახიობია. კი, შესანიშნავი მსახიობია, მაგრამ მის გამო სულ ვღელავ, დღესაც ვინერვიულე, მაგრამ ის სულელი მიმტკიცებს, კარგია, რომ ტაქიკარდია მაქვსო. მისი ეს სიტყვები გულში ჩამრჩა და ექიმობა გადავწყვიტე. არ ვნანობ, კარგი არჩევანი გავაკეთე.
ვერიკო და მიშა
“მოდიოდა ქალი დიდი ნაბიჯებით. ეცვა აბრეშუმის გრძელი კაბა. ვერ გაიგებდი, თვალებით ვის უყურებდა. ოდნავ მოზრდილი ცხვირი, უწესრიგოდ, ფაფარივით გადმოყრილი თმა… ყველას მოგვესალმა. მომეჩვენა, რომ განსაკუთრებული ყურადღებით მე შემომხედა. მე მას პირველად ვხედავდი… და ვხედავდი მხოლოდ მას! ეზოში, მწვანეზე ჩამოვსხედით ყველა. მოხდა ისე, რომ ვერიკო ჩემთან ახლოს დაჯდა. რა ბედნიერებაა! ბედნიერებას განვიცდიდი და არ მესმოდა, რას ნიშნავდა ეს… ჯაბადარმა ახალგაზრდა მსახიობს სთხოვა, რამე წაეკითხა. ვერიკომ სასტიკი უარი განაცხადა. სთხოვდნენ ჩვენი მსახიობებიც… ვთხოვ, იქნებ დამიჯეროს, – გავიფიქრე და თითქმის ჩურჩულით ვთქვი, მეც გეხვეწებით-მეთქი. ერთი შემომხედა და დაუყოვნებლივ დაიწყო… რატომ დაიწყო მაინცდამაინც მაშინ, როცა მე ვთხოვე? არ ვიცი… ვერაფერს ვგრძნობდი… მე ტაში არ დავუკარი, დავიხარე და ხელზე ვაკოცე”, – ასე იხსენებდა მიშა ჭიაურელი ვერიკო ანჯაფარიძესთან შეხვედრას. მათი სიყვარული ძლიერი და მარადიული იყო. ერთმანეთს დიდ პატივს სცემდნენ, მაგრამ იყო რაღაცები, რაზეც საწინააღმდეგო შეხედულებები ჰქონდათ. მიშა გაქანებული სტალინელი იყო, მამიდაჩემი კი ანტისტალინელი. ბოლომდე ასე დარჩნენ.
– რა ვიცი, მე მომისმენია ვერიკოსა და მიშას ჩხუბი სტალინის შესახებ, ამიტომ ვერ ვიტყვი, რომ დიპლომატობას შეძლებდა…
მაშინ ასე იყო, დიდ პიროვნებებს აუცილებლად უწყობდნენ დახვედრას. ბრეჟნევი რომ უნდა ჩამოსულიყო, დაურეკეს ვერიკოს და წასვლა უბრძანეს, მე ასე ვიცი სოფიკოსგან, ვერიკო ისე არ წავიდოდაო. იმ შეხვედრაზე არაფერს იხსენებდა, ამ თემაზე ლაპარაკიც არ უნდოდა.
მახსოვს, კახეთში იყვნენ გადაღებებზე, მე და სოფიკოც ვახლდით. საღამოობით ვერიკო, სესილია, მაშინდელი ვარსკვლავები, კარტს რომ თამაშობდნენ, ეს იყო სანახაობა. მიშა ჭიაურელი სულ ყავას იხარშავდა. ეს კადრი გონებაში ჩამებეჭდა.
გია დანელია
გიას გარდაცვალება რომ გავიგე, ნიკუშა შენგელაიას დავურეკე, დაკრძალვაზე მოსკოვში ხომ არ მიდიხარ-მეთქი. ვიზის გაკეთებას ვერ ვასწრებო. სასულიერო პირი ყოფილა საქართველოდან მის დაკრძალვაზე და მიამბო, ასეთი დასაფლავება არ მინახავს, მთელი მოსკოვი გამოსული იყო გია დანელიას უკანასკნელ გზაზე გასაცილებლადო. ჩვენი შვიდეულიდან მხოლოდ მე დავრჩი… მე და ჩვენი მოგონებები…