„ხალხი აპროტესტებს, მაგრამ ხელისუფლება უნდა შეცვალოს პოლიტიკურმა ძალამ“

„რამდენი ზღაპარიც არ უნდა მოგვიყვეს ხელისუფლებამ და მისმა პროპაგანდისტებმა, რომ ყველაზე განვითარებული ქვეყანა ვართ და ყველაზე წინ ვართ ევროპაში, ვხედავთ, რა მდგომარეობაშიც ვართ,“ – ფილოსოფოს გიორგი მაისურაძის დაკვირვებით, ადამიანები საქართველოში კარგად აცნობიერებენ საფრთხეს, რომლის წინაშეც ივანიშვილის რეჟიმმა დაგვაყენა, მაგრამ კრიტიკულად მძიმეა ვითარება პოლიტიკური ორგანიზების კუთხით.

„იმისათვის, რომ პროტესტი გამოხატო, არ არის საკმარისი, უბრალოდ რაღაც გაწუხებდეს, მით უმეტეს, როცა ეს პროტესტი პოლიტიკურ თემას ეხება. აქ აუცილებელი ფაქტორია, ჩემმა წუხილმა მიიღოს პოლიტიკური განცხადების ფორმა,“ – ამბობს გიორგი მაისურაძე. მასთან ინტერვიუ იმ ადამიანებზე საუბრით დავიწყეთ, რომლებიც კარგად ხედავენ დღევანდელ საფრთხეს, გულშემატკივრობენ წინააღმდეგობას, მაგრამ მაინც დუმილს ამჯობინებენ.

• ბატონო გიორგი, რა შეგიძლიათ გვითხრათ ადამიანებზე, რომლებიც მკაფიოდ ხედავენ საფრთხეებს, გულშემატკივრობენ საქართველოს დამოუკიდებლობას და ევროპულ განვითარებას, მაგრამ ე.წ. კომფორტის ზონას ვერ ელევიან და დუმილს ამჯობინებენ?

ეს ძალიან რთული თემაა. ერთმნიშვნელოვანი პასუხი არ მაქვს და ვერიდები ხოლმე ვინმეს დამუნათებას.

ძალიან ბევრი ფაქტორი შეიძლება იყოს: დაწყებული იქიდან, რომ ადამიანს არ შეუძლია ამდენი სტრესით ცხოვრება და ეს პროცესი ძალიან ძლიერ სტრესთან და ფიზიკურ დაღლილობასთან არის დაკავშირებული. მეორეა შანტაჟის და რაღაცის დაკარგვის ფაქტორი, სამსახურის დაკარგვა, ან მის ოჯახის წევრს მიადგნენ მისი აქტიურობის გამო და ასე შემდეგ. ბევრი ინდივიდუალური და პიროვნული ფაქტორია.

• არის შემთხვევები, როცა ადამიანს უმუშევრად დარჩენა არ ემუქრება, მაგალითად, საჯარო სამსახურშიც კრიტიკულად განწყობილმა მოხელემ იცის, რომ ის უკვე სისტემისთვის არასასურველია, რადგან „ოცნებას“ ბოლომდე არ მიყვება…

რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია გამოხატო პროტესტი და გამოხატო ასეთ კრიტიკულ ვითარებაში შენი პოზიცია, მაგრამ იცით, რა არის?! ადამიანი ესწრაფვის კომფორტში ყოფნას და ძალიან უჭირს მისი დათმობა. ეს ძალიან ადამიანური თვისებაა. ის, რომ ადამიანი გამოდის მდგომარეობიდან და საკუთარ პოზიციას თუ პროტესტს საჯაროდ გამოთქვამს, ეს უფრო გამონაკლისია სინამდვილეში, ვიდრე ადამიანის ბუნებრივი მდგომარეობა.

ადამიანის ბუნებრივი მდგომარეობაა მაქსიმალურად კომფორტში ყოფნა. თუ გადავხედავთ ძალიან ცნობილ პოლიტიკურ დოკუმენტებს ბოლო რამდენიმე საუკუნის, მაგალითად, გავიხსენოთ ამერიკის დამოუკიდებლობის დეკლარაცია, ადამიანს ურჩევნია, რაც შეიძლება დიდხანს შეეგუოს და აიტანოს უსამართლობა, აიტანოს ტირანია, ვიდრე ის კრიტიკულ ზღვარს არ გადასცილდება…

საქართველოში არ არის პროტესტი მარტო იმის გამო, რომ ჩვენ ევროპას ვშორდებით. რა თქმა უნდა, ევროინტეგრაციას უზარმაზარი, ფუნდამენტური მნიშვნელობა აქვს ჩვენი არსებობისათვის, მაგრამ აი, ევროპაში გვინდა და ეს აკვიატებაა, ასე არ არის. ეს არის ამ ქვეყნის გადარჩენის სტრატეგია.

რამდენი ზღაპარიც არ უნდა მოგვიყვეს ხელისუფლებამ და მისმა პროპაგანდისტებმა, რომ ყველაზე განვითარებული ქვეყანა ვართ და ყველაზე წინ ვართ ევროპაში, ვხედავთ, რა მდგომარეობაშიც ვართ.

ამას ყოველდღიურად გრძნობს ადამიანი. ყოველდღიურად გრძნობს იმ ტყუილებს, რომელსაც ისმენს და არ უნდა ამის დაჯერება. ასეთ ხალხსაც ვიცნობ, რომელიც ცდილობს დაიჯეროს ტყუილები. ადამიანს აქვს ეს: შიშის მდგომარეობა, საფრთხის მდგომარეობა და რაღაცნაირი, ირაციონალური რწმენა, რომ მოდი, იქნებ ასე არ არის მთლად და იქნებ, ეს მართალია?!

იმისათვის, რომ პროტესტი გამოხატო, არ არის საკმარისი, უბრალოდ რაღაც გაწუხებდეს, მით უმეტეს, როცა ეს პროტესტი პოლიტიკურ თემას ეხება. აქ აუცილებელი ფაქტორია, რომ ამ ჩემმა წუხილმა მიიღოს პოლიტიკური განცხადების ფორმა.

როდესაც ჩემი წუხილი, ჩემი უკმაყოფილება იღებს პოლიტიკური პროტესტის ფორმას, რაც უკვე გულისხმობს იმას, რომ არსებობს პოლიტიკური გაერთიანებები, პოლიტიკური პარტიები, რომლებიც ამ უკმაყოფილებას აძლევენ გარკვეულ ფორმას, ორგანიზაციულ ფორმას, სახავენ მიზნებს, გამოიმუშავებენ გარკვეულ სტრატეგიებს და ამ სტრატეგიის, ამ ახალი მიზნების ირგვლივ აერთიანებენ იმ ხალხს, რომელიც უკმაყოფილოა, არ ეთანხმება, აპროტესტებს არსებულ სისტემას.

ის დამოკიდებულება, რომ ადამიანები პასიურები არიან, ან ვერ, არასაკმარისად გამოხატავენ თავიანთ პროტესტს, ეს არა მარტო მათი სუბიექტური მდგომარეობით უნდა ავხსნათ, არამედ უფრო მნიშვნელოვანი იქნებოდა დავინახოთ ის რეალური პოლიტიკური სიტუაცია, რომელიც დღეს გვაქვს და გულისხმობს სწორედ ოპოზიციური პარტიების პრობლემას – ოპოზიციის პრობლემას. თუ საქართველოს უახლეს ისტორიას გადავხედავთ, აი, ბოლო ათწლეულების ისტორიას, ყოველთვის არსებობდა ძლიერი ოპოზიციური გაერთიანებები თავისი ლიდერებით.

ჩემი აზრით, არაფერი კატასტროფული და საშიში, ნეგატიური იმაში არ არის, რომ არსებობდეს ლიდერის მოთხოვნილება, მაგრამ ლიდერს ხელოვნურად ვერ შექმნი.

• მაგრამ როცა ვსაუბრობთ ავტორიტარიზმზე, გასაგები არაა, რომ ავტორიტარიზმში პოლიტიკური ოპოზიცია ძლიერი ვერ იქნება? 

დიახ, ჩვენ ამას პირდაპირაც ვხედავთ – უამრავი პოლიტიკოსი დაპატიმრებულია. მაინც მინდა ხაზი გავუსვა იმას, რომ პოლიტიკურმა პარტიებმა უნდა მისცენ პროტესტს ორგანიზებული ფორმა.

უნდა გაჩნდეს ალტერნატივა. ვგულისხმობ არა იმას, რომ გაბრაზებული ვარ და მოდი, გამოვიდეთ და გავაპროტესტოთ, საჭიროა, არსებობდეს პოზიტიური შინაარსიც. მარტო იმის თქმა, რომ ევროპაში გვინდა, გასაგებია, მაგრამ აქ გვაქვს პრობლემა ავტორიტარულ სისტემასთან, ქვეყანასთან, რომელშიც ფაქტობრივად, სასამართლო აღარ არსებობს, მთელი სამართლებრივი, ძალოვანი სტრუქტურები ერთი პოლიტიკური ძალის ხელშია და ეს ყველა ინსტიტუცია ფაქტობრივად კონსტიტუციის და კანონმდებლობის ფარგლებს მიღმაა გაყვანილი.

ასეთ ვითარებაში კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია, არსებობდეს პოზიტიური პროგრამა, რომ იმას, რასაც გავურბივარ, შენ ამის სანაცვლოდ კონკრეტულად რას მთავაზობ, ასევე, როგორ შეძლებ ამის მიღწევას?

ამიტომაც, აქ არის დიდი გულაცრუება, გაწბილება, რაც დღითიდღე კიდევ უფრო საგრძნობია.

• ოპოზიცია მოქალაქეებს, პირველ რიგში, არჩევნების დაბრუნებას სთავაზობს, რაც არის საშუალება, შენთვის მისაღები ხედვის ხელისუფლება თავად აირჩიო….

კი, მაგრამ აი, ისევ და ისევ მივდივართ იქამდე, რომ მაგალითად, 2024 წლის არჩევნებზე რატომ ვერ მოხერხდა უფრო დიდი მობილიზება? რამდენიმე აქცია იყო, სადაც ჭარბობდა ისევ სამოქალაქო ინიციატივა და არ იყვნენ პოლიტიკოსები. არც მაშინ არ იყო აქტიური საარჩევნო კამპანია. არ ჩანდა აქტიური მცდელობა, რომ გაგვეგო, რა ალტერნატივას მთავაზობ, რა რეალური გზებია, რა სტრატეგია გაქვს…

ამ ვითარებაში „ოცნების“ ხელისუფლებამ შეინარჩუნა თავისი პოზიციები და გადმოვიდა კატასტროფულ კონტრშეტევაზე – დაიწყო მასობრივი რეპრესიები, დაჭერები, უსამართლო სასამართლო პროცესები. ეს ყველაფერი, ფაქტობრივად, იმის გამოა, რომ არ იყო საკმარისი პოლიტიკური ორგანიზება. ეს არის პარტიების ფუნქცია, ეს არ არის აქტივისტების საქმე, უბრალოდ აქციაში მონაწილე ადამიანების პრეროგატივა.

ჩვენ ვხედავთ პარტიულ პოლიტიკურ კრიზისს საქართველოში. ოპოზიცია დღემდე ვერ თანხმდება, რა უნდათ. ნაწილი იღებს, მაგალითად, არჩევნებში მონაწილეობას, ნაწილი – კატეგორიულად ემიჯნება, ანუ, ვერ მოხერხდა საერთო სტრატეგიების გამომუშავება. ასეთ ვითარებაში, რა თქმა უნდა, ფაქტობრივად, აი, ლანგრით ართმევ „ქართულ ოცნებას“ ავტორიტარიზმის აშენების საშუალებას.

საქართველოს ისტორიაში ამდენი ადამიანი ერთად ქუჩაში არასდროს გამოსულა, როგორც ეს მოხდა გასული წლის ნოემბერსა და დეკემბერში. ამდენი აღშფოთებული, გამწარებული ადამიანი ერთად მე არ მინახავს. 54 წლის ვარ და ამ ქვეყანაში ამ მასშტაბის პროტესტი არ მახსოვს.

ვთქვათ, რომ ადამიანების ნაწილი პასიურია და უფრო სერიოზულ პრობლემასთან გვაქვს საქმე, მაგრამ ვფიქრობ, რომ ეს არის გულაცრუება, გაწბილება, ხელის ჩაქნევა, რაც, რა თქმა უნდა, „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ მუშაობს და ხელს უწყობს ავტორიტარიზმის დამყარებას, მაგრამ თუ ვერ მოხერხდება პოლიტიკური ორგანიზაცია, მოქალაქეზე მოთხოვნა: შენი ბრალია, ხმას რატომ არ იღებ, არ გამოდიხარ და არ ათენებ ქუჩაში – არამართებული მგონია.

• პოლიტიკური ოპოზიციაც დააპატიმრა ივანიშვილის რეჟიმმა. ამ ვითარებაში სწორია, რომ გვქონდეს ისევ ოპოზიციური პარტიების ორგანიზების იმედი? სამოქალაქო ორგანიზებას, თქვენი აზრით, მსგავს სიტუაციაში არ აქვს რესურსი, შეცვალოს სიტუაცია ქვეყანაში? 

ზედმეტად ბევრს ხომ არ ვითხოვთ ცალკეული მოქალაქეებისაგან? მე ვიცი ძალიან ბევრი მოქალაქე, რომელიც აქტიურად გამოდიოდა აქციაზე და აღარ გამოდის, ხელჩაქნეულია…

ეს ყველაფერი არ ხდება ინდივიდუალურ დონეზე, რომ ვაცნობიერებ რაღაცას, ვთქვათ, დავარქვათ ამას სამშობლოს დაკარგვა, ევროპული მომავლის დაკარგვა, ეს გასაგებია, მაგრამ აი, ვინ უნდა მოახდინოს ამ უკმაყოფილების და პროტესტის ორგანიზება? ვინ უნდა აქციოს ეს ზვირთად. ეს ისევ და ისევ პოლიტიკოსების პრეროგატივაა.

ჩვეულებრივ დემოკრატიულ გარემოშიც კი, ნორმალურია ის, რომ მოსახლეობის დიდი ნაწილი არის პასიური. არჩევნების წინ ყოველთვის ამ პასიური ადამიანების მობილიზაციაზე მიდის მუშაობა, რომ აი, დავაინტერესო, ვუბიძგო, რომ მივიდეს არჩევნებზე. ჩვენ კი ვართ კურიოზულ სიტუაციაში, როდესაც მთელი პოლიტიკური სპექტრი არის ორად გაყოფილი: ერთი ნაწილი მონაწილეობს არჩევნებში და მოუწოდებს თავის ამომრჩეველს, მივიდეს და ხმა მისცეს, მეორე – კატეგორიულად გმობს და ბოიკოტს უცხადებს. ამ ვითარებაში რატომ შეგვიძლია მოვთხოვოთ ადამიანს, რომ შენ უნდა მიიღო სწორი გადაწყვეტილება?!

დიდმა აქციებმა აჩვენა, რომ საზოგადოებას აქვს საქართველოში არაჩვეულებრივი თვითორგანიზების უნარი. გაზაფხულის აქციები და ნოემბერ-დეკემბრის აქციები – რამდენადაც „ქართული ოცნების“ პროპაგანდამ არ მიაწერა ეს ოპოზიციას – თვითორგანიზებული იყო. ეს ხალხი საკუთარი სურვილით, საკუთარი ნებით, ყოველგვარი მოწოდების გარეშე გამოდიოდა ქუჩაში და აპროტესტებდა.

ვთქვათ, გაიქცა „ქართული ოცნება“, აღარ არსებობს, ისმის ლოგიკური კითხვა: ვინ იკავებს ძალაუფლებრივ ვაკუუმს? აბსტრაქციაა კოალიციური მთავრობაც. ეს იდეაც ვინმემ გასაგები გახადა? ჩვენ ვერ მოვთხოვთ, მათ შორის, განათლებულ და კულტურულ ადამიანებს, რატომ არ ერკვევა, აი, ამ დეტალებში.

თითქოს ეს პარტიები მივლინებაში იმყოფებიან, თუ შვებულებაში, ისინი ცალკე არიან და ხალხის ინტერესი და დამოკიდებულება ცალკეა.

რამდენად ზუსტად გამოხატავს ოპოზიციური პარტიების დიდი ნაწილი იმ ტკივილს, იმ გაჭირვებას, იმ სურვილებს, რომელიც აქვს მოსახლეობის დიდ ნაწილს? ვის აქვს საერთოდ სოციალური პრობლემები თემატიზებული? რამდენად გასაგებად და სწორად აქვთ ეს ჩამოყალიბებული, რომ ადამიანს ჰქონდეს ნდობა?

ამიტომაც, ადამიანებს ურჩევნიათ უსამართლობა მოითმინონ და გაუძლონ, შესაძლოა, ეზიზღებათ ეს ყველაფერი, მაგრამ ეს ურჩევნიათ იმას, რომ რაღაც გარისკონ, გამოვიდნენ ქუჩაში და მოითხოვონ ცვლილებები – ცვლილებები, რომლის შესახებ კონკრეტულად არ იციან.

როდესაც იგივე კურსის შეცვლაზე არის საუბარი, ან კურსთან დაბრუნებაზე პოლიტიკურ ცვლილებებზე, ამას პოლიტიკური ორგანიზაცია, პოლიტიკური პარტია უნდა სთავაზობდეს ხალხს. სთავაზობდეს არა ლოზუნგების, უაზრო, უშინაარსო ლოზუნგების სახით, რომლისგანაც შინაარსს ვერ გამოიღებ: დამოუკიდებლობა, სუვერენულობა, ევროპული გზა, ნატო… აი, კონკრეტულად რას სთავაზობ? ან რამდენად შემიძლია ვენდო ამ ადამიანს, რომ უარესი არ დამმართოს? მე პირადად ამაში ვხედავ ყველაზე სერიოზულ პრობლემას და, მათ შორის, ჩიხში აღმოჩენის პრობლემას, რომელიც აქვს მთლიანად საპროტესტო მოძრაობას.

თუ არ გამოჩნდა ის პოლიტიკური ორგანიზაცია, რომელიც ადეკვატური იქნება, გამოსავალი არ იქნება.

მახსოვს, გასულ გაზაფხულზეც გვესმოდა, აი, დღე-დღეზე დასრულდება ივანიშვილი, ბილეთები აქვს ნაყიდი და გარბის. ამ სიცრუით როცა მელაპარაკები და ვხედავ, უარესი ხდება, აქ უკვე ძალიან რთულადაა საქმე.

მოწოდება, რომ ივანიშვილი გაიქცევა და „ქართული ოცნება“ აღარ იქნება, რიტორიკულ დონეზეც კი, მგონია, არასწორი, რადგან ეს გამოიწვევს მორიგ გაწბილებას. ნახევარი მილიონი ადამიანიც რომ გამოვიდეს 4 ოქტომბერს ქუჩაში, ეგ არ ნიშნავს იმას, რომ ავტომატურად ივანიშვილი გაიქცევა და ეს სისტემა დამთავრდება.

ოპოზიციური პარტიები უნდა ახერხებდნენ ერთმანეთთან კონსესუსის მიღწევას. ევროპის ისტორიაც რომ გავიხსენოთ, როგორ ხდება იქ ცვლილებები? – პარტიებს შესაძლოა ერთმანეთის მიმართ ჰქონდეთ მტრული დამოკიდებულება, მაგრამ საერთო ინტერესით ხდებოდნენ პარტნიორები. მახსენდება ფრანსუა მიტერანი, როგორ გახდა საფრანგეთის პრეზიდენტი, ყველა მემარცხენე და მემარცხენე-ლიბერალური ძალა გაერთიანდა და 14 წელი იყო ეს ადამიანი პრეზიდენტი. მართლაც, რაღაც მესიასავით მოვიდა საფრანგეთის სათავეში, იმიტომ, რომ რაღაც რაციონალურ გადაწყვეტილებამდე მიიყვანა მთელი ოპოზიციური სპექტრი.

ოპოზიცია უნდა ვაიძულოთ, მივიდეს რაღაც შეთანხმებამდე. თუ არ იქნება ერთობლივი სტრატეგია, გამოვა, რომ ისინი ივანიშვილის დაკვეთას ასრულებენ, ან დაკვეთის გარეშე ფაქტობრივად ეხმარებიან. ვერც კი წარმომიდგენია, ვთქვა, რომ ამას ვერ ხვდებიან.

მოვიტყუებ, რომ ვიძახო, რომ აი, 4 ოქტომბერს ივანიშვილი და „ქართული ოცნება“ დამთავრდება და გაიქცევიან. ეს ძალიან დიდი ტყუილი იქნება. არ უნდა გაგვიკვირდეს, რომ მეორე დღეს აღარავინ აღარ გამოვა – ის ხალხი, რომელსაც ყელში აქვს ამოსული „ქართული ოცნება“.

მე ვერ მოვიტყუებ და ვერ ვაკადრებ ამ ტყუილს საზოგადოებას, რომლისთვისაც ისედაც გამაღიზიანებელია ეს დაპირებები.

ხალხი აფიქსირებს პროტესტს, მაგრამ ხელისუფლება უნდა შეცვალოს პოლიტიკურმა ძალამ.

საქართველოს უახლოეს ისტორიაში და სხვა ქვეყნების გამოცდილებაც ამას აჩვენებს, რომ ცვლილებების პერიოდში ყოველთვის გადამწყვეტი იყო ოპოზიციური პოლიტიკური ძალა.

batumelebi.ge