სურსათის უვნებლობა – წესები, როგორ გადავურჩეთ მოწამვლას

სურსათის უვნებლობის სახელმწიფო კონტროლი სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სურსათის ეროვნულ სააგენტოს ევალება. სააგენტომ, 2022 წლის მონაცემებით, 30 ათასამდე სხვადასხვა სახის (გეგმური თუ არაგეგმური) კონტროლის ფაქტი აღრიცხა.

საქართველოში ერთი წლის განმვლობაში მოშხამვისა და დიარეის [ე.წ. მოწამვლის] 40 ათასი ფაქტი აღირიცხა – სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრს ეს მონაცემები დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრიდან მიაწოდეს. გასათვალისწინებელია, რომ ინტოქსიკაციის ყველა შემთხვევა არ აღირიცხება.

უნდა შეამოწმო – არის თუ არა და მუშაობს თუ არა მაცივარი.

არის შემთხვევები, რომ ეკონომიის მიზნით, ზოგან მაცივარს ღამით გამორთავენ.

როგორ უნდა გამოვიცნოთ, ასე თუ არა ეს?

თუკი გაქვს ეჭვი, ჩაატარე ექსპერიმენტი – ვახტანგ კობალაძე ერთ ხერხს გვასწავლის: საჭიროა მისვლა დილით, ობიექტის გახსნის დროისთვის და „თუკი ღამით მაცივარი გამორთული იყო, ის სწრაფად გაცივებას ვერ მოახერხებს“.

სპეციალისტები გვირჩევენ, რომ არ ღირს მაღაზიიდან პროდუქციის ბრმად წამოღება – თუკი მას ვიზუალურად კარგად არ დავათვალიერებთ.

საჭიროა დაკვირვება. მაგალითად, ხორცს არ უნდა ჰქონდეს მუქი წითელი შეფერილობა, მუქი ლაქები და გარქოვანებული ნაწილები; ხოლო თევზის შემთხვევაში, ცუდი ნიშანია – თევზის მძაფრი, არაბუნებრივი სუნი, გაშავებული ლაყუჩები და დარბილებული ხორცი. მსგავსი ინფორმაცია მრავლად არის, მათ შორის – სურსათის ეროვნული სააგენტოს ვებსაიტზე.

ასეთი დარღვევებიც სურსათის ეროვნულ სააგანტოს უნდა შევატყობინოთ, ცხელ ხაზზე – 1501.

#არ უნდა დაგეზაროს

წარმოიდგინე, მიხვედი სახლში და ამის შემდეგ აღმოაჩინე, რომ ვადაგასული ან გაფუჭებული პროდუქტი გაქვს ნაყიდი.

რას გააკეთებ? პირდაპირ ურნაში ჩაუძახებ? მაღაზიაში დაბრუნდები?

სპეციალისტები შეგვახსენებენ, რომ ასეთი ფაქტის რეაგირების გარეშე დატოვება არ ღირს, რადგან – შესაძლოა, დახლზე დარჩენილი იგივე პროდუქტი სხვებმაც იყიდონ და ჭამაც მოასწრონ. ამასთან, არც ფულის უკან დაბრუნება იქნებოდა ცუდი.

• სტრატეგიული კვლევების ცენტრის გამოკითხვა ადასტურებს, რომ სურსათის უვნებლობასთან დაკავშირებული დარღვევების აღმოჩენის მიუხედავად, რესპონდენტების თითქმის ნახევარს – 48%-ს არ მიუღია არანაირი ზომა.
• რეაგირების დონე განსაკუთრებით დაბალია სოფლად. მიზეზი ცოდნის ნაკლებობასთან ერთად, ნიჰილიზმია – რომ სიმართლე ვერ დამტკიცდება და კიდევ, ასეთი ქცევის მიუღებლად აღქმა, სოციალურ ასპექტში.

მაგრამ ვინც მოინდომა, რესპონდენტების 23%-ის შემთხვევაში, ობიექტმა დარღვევა გამოასწორა, 20%-ს გადასცეს კომპენსაცია/შეუცვალეს პროდუქტი, ხოლო რესპონდენტების 13%-ის გამოცდილებით, ობიექტმა შესაბამისი პროდუქტი გაყიდვიდან ამოიღო.

„ეს არის რეალური ადამიანების ისტორიები [სურსათის ეროვნული სააგენტოს ჩარევის გარეშე]. მათ მიიღეს შედეგი. ბევრი აცნობიერებს, რომ დარღვევის დაფიქსირება მოქალაქის ვალია, მაგრამ რაღაც ბარიერი აქვთ. ზოგს პრეტენზიის თქმა “ინტრიგნობად” მიაჩნია, ზოგს ჰგონია, რომ თუ სურსათის სააგენტოში დარეკავს, სოფლიდან მოუწევს გადასახლება. ამ მიდგომებით საქმე ვერ გამოსწორდება“, – გვეუბნება კობალაძე.

#ქვითარი არ დატოვო

როდესაც მაღაზიიდან ვადაგასულ ან გაფუჭებულ სურსათს წამოიღებ, მაშინ ხვდები – როგორი დიდი შეცდომაა, როცა მოლარეს ქვითარს არ ართმევ ხოლმე.

ქვითრის გარეშე შეუძლებელია იმის დამტკიცება, რომ ეს გაფუჭებული პროდუქტი მაინცდამაინც ამ კონკრეტულ მაღაზიაშია ნაყიდი. არ არიან ვალდებული, ზეპირად დაიმახსოვრონ – ვინ რა პროდუქტი იყიდა.

შეიძლება შეგხვდეს გულისხმიერი კონსულტანტი, რომელიც შენს ქვითარს ნაგვის ურნაში დაუწყებს ძებნას, მაგრამ ასეთები ცოტანი არიან და შეიძლება ვერც იპოვოს.

ასეთ შემთხვევაში ფულს, დიდი ალბათობით, უკან ვეღარ დაიბრუნებ, მაგრამ, სპეციალისტები შეგვახსენებენ, რომ კვლავ გრჩება შესაძლებლობა – მიმართო სურსათის ეროვნულ სააგენტოს, ცხელ ხაზზე. ისინი ვალდებული არიან შეამოწმონ კონკრეტულ მაღაზიაში დახლზე დარჩენილი იმავე ტიპის პროდუქცია და შესაძლოა, ამით სხვისი ჯანმრთელობაც დაიცვა.

რადიო თავისუფლება