“თუ ცოცხალი გადავრჩი…და მემუარების დაწერის მომენტი დადგება….ალბათ…დავწერ”- რას ჰყვება ბრძოლის ველზე დაბრუნებული არჩილ ხოფერია…..ჩვენი დროის “ჯარისკაცის მამა”

“ჩემი შვი­ლი, ჯამ­ბუ­ლათ ხო­ფე­რია უკ­რა­ი­ნა­ში აღეს­რუ­ლა.. ვფიქ­რობ­დი, დრო­შა, რო­მე­ლიც აღვმარ­თეთ დამ­პყრობ­ლებ­თან ბრძო­ლა­ში, სა­ი­მე­დო ხელ­ში იყო, მაგ­რამ უფალ­მა ისევ მე და­მიბ­რუ­ნა…“ – ეს სი­ტყვე­ბი რუ­სეთ-უკ­რა­ი­ნის ომში და­ღუ­პუ­ლი ჯამ­ბუ­ლათ (ჯაბა) ხო­ფე­რი­ას მა­მას, არ­ჩილ ხო­ფე­რი­ას ეკუთ­ვნის. ის ჯერ კი­დევ 26 წლის იყო, ია­რაღს პირ­ვე­ლად რომ მოჰ­კი­და ხელი და აფხა­ზე­თის და­სა­ცა­ვად ბრძო­ლა­ში ჩა­ერ­თო. ათა­სი ცი­ლის­წა­მე­ბი­სა და იმედ­გაც­რუ­ე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, შვი­ლი პატ­რი­ო­ტუ­ლი სუ­ლის­კვე­თე­ბით გა­ზარ­და. ჯაბა რუ­სე­თის უკ­რა­ი­ნა­ში შე­იჭ­რის­თა­ვე ჩა­ერ­თო სა­ო­მარ მოქ­მე­დე­ბებ­ში იმ გან­ცდით და რწმე­ნით, რომ იქი­დან უკ­რა­ი­ნელ ძმებ­თან ერ­თად, ქარ­თუ­ლი დრო­შით აფხა­ზეთ­ში დაბ­რუნ­დე­ბო­და…

“შენს დრონს კრემლს ვე­ღარ და­ა­ჯა­ხებ, მამა, მაგ­რამ მტრებს ჯერ კი­დევ ყვე­ლა­ფე­რი წინ აქვთ… “ – და­წე­რა “ფე­ის­ბუ­ქის” პი­რად გვერ­დზე არ­ჩილ ხო­ფე­რი­ამ და უკ­რა­ი­ნა­ში სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხე­ლით მებ­რძოლ “ქარ­თულ ლე­გი­ონს“ შე­უ­ერ­თდა.

ჯამ­ბუ­ლათ (ჯაბა) ხო­ფე­რია

 

თა­ნა­მებ­რძო­ლებ­მა ჩვე­ნი დრო­ის “ჯა­რის­კა­ცის მამა” შე­არ­ქვეს. სა­ინ­ტე­რე­სოა, რას ფიქ­რობს ახლა უცხო მი­წა­ზე, ოკუ­პან­ტე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ მებ­რძო­ლი არ­ჩილ ხო­ფე­რია.

– როცა აფხა­ზე­თის ომში ვიბ­რძო­დი, ახალ­გაზ­რდა ვი­ყა­ვი, მას მერე 30 წელი გა­ვი­და… როცა გა­ი­ფან­ტა ომის ბუ­რუ­სი, მა­შინ აღ­მოჩ­ნდა, რომ აფხა­ზე­თი მხო­ლოდ იმ ხალ­ხის არ იყო, ვინც იქ იბ­რძო­და, არც მხო­ლოდ იმ ხალ­ხის, ვი­საც ზღვა ომამ­დე არ ჰქონ­და ნა­ნა­ხი, პირ­ვე­ლად ნახა და სა­მუ­და­მოდ ამ ზღვას­თან დარ­ჩა. სამ­წუ­ხა­როდ, მხო­ლოდ ომის ბუ­რუ­სის გა­ფან­ტვის შემ­დეგ გა­ირ­კვა, რომ აფხა­ზე­თი და­კარ­გა მთელ­მა სა­ქარ­თვე­ლომ. ახ­ლაც, რო­დე­საც ისევ ომის დიდი ბუ­რუ­სია ჩა­მო­წო­ლი­ლი, ადა­მი­ა­ნე­ბი ისევ ვერ ხე­და­ვენ ბევრ რა­მეს, მაგ­რამ როცა დრო ამ ომის ბუ­რუსს ისევ გა­ფან­ტავს, ადა­მი­ა­ნე­ბი გა­ა­კე­თე­ბენ იგი­ვე დას­კვნებს და ისევ მიხ­ვდე­ბი­ან, რომ ის, რა­საც ჩვენ აქ ვა­კე­თებთ, არის ბრძო­ლა სამ­შობ­ლოს­თვის, ბრძო­ლა შვი­ლე­ბის­თვის. რუ­სეთ-უკ­რა­ი­ნის ომმა გა­ა­ჩი­ნა შან­სი, ქარ­თვე­ლებ­მა ის და­ვიბ­რუ­ნოთ, რაც 30 წლის წინ დავ­კარ­გეთ…

– რო­გორ ფიქ­რობთ, რამ­დე­ნად ვა­ხერ­ხებთ ქარ­თვე­ლე­ბი ამ შე­საძ­ლებ­ლო­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბას?

– ამ სა­კი­თხთან და­კავ­ში­რე­ბით არა­ერ­თგვა­რო­ვა­ნი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაა. არის მტრის მხა­რეს გა­და­სუ­ლი ხალ­ხი, არი­ან სა­სარ­გებ­ლო იდი­ო­ტე­ბი და არის ქარ­თვე­ლი ერი, რო­მე­ლიც გა­ნიც­დის სა­კუ­თა­რი შვი­ლე­ბის ომში ყოფ­ნას. პი­რა­დად მე, ქარ­თვე­ლი ხალ­ხის­გან მხარ­და­ჭე­რას ვგრძნობ, ასე­ვე ვგძნობ­დი მხარ­და­ჭე­რას ჩემი ტრა­გე­დი­ის დროს. ქარ­თვე­ლი ხალ­ხი დიდ­წი­ლად და­დე­ბი­თად არის გან­წყო­ბი­ლი ჩვე­ნი, ქარ­თვე­ლი მებ­რძო­ლე­ბი­სად­მი, ასე­ვე უკ­რა­ი­ნე­ლი ხალ­ხის მარ­თა­ლი ბრძო­ლის მი­მართ… მტე­რი ყო­ველ­თვის ცდი­ლობ­და, ცდი­ლობს და მო­მა­ვალ­შიც შე­ეც­დე­ბა ჩვენს დის­კრე­დი­ტა­ცი­ას. ეს ასეა ზო­გა­დად, ყვე­ლა ცდი­ლობს სა­კუ­თა­რი მტრის დის­კრე­დი­ტა­ცი­ას, ეს სამ­ყა­რო­სა­ვით ძვე­ლი ამ­ბა­ვია. რა­ტომ? იმი­ტომ, რომ თუ ზურგს მო­გირ­ყე­ვენ, ხალ­ხს შენ­და­მი რწმე­ნას და­უ­კარ­გა­ვენ, შენს ბრძო­ლას მო­რო­დი­ო­რო­ბას და­არ­ქმე­ვენ, მერე აზრი ეკარ­გე­ბა შენს ბრძო­ლას, დაღ­ვრილ ოფლს, სის­ხლს…

– რა გან­წყო­ბით მი­დი­ო­დით უკ­რა­ი­ნა­ში და რა დაგ­ხვდათ იქ?

– ყვე­ლა ომი ერ­თმა­ნეთს ჰგავს, მაგ­რამ რა­ღა­ცით, მა­ინც გან­სხვავ­დე­ბა ერ­თმა­ნე­თის­გან, თუნ­დაც ერთი და იგი­ვე ხალ­ხი მო­ნა­წი­ლე­ობ­დეს. მე ვი­ცო­დი, სად მოვ­დი­ო­დი და რის­თვის… და­ახ­ლო­ე­ბით ვი­ცო­დი ისიც, თუ რა დამ­ხვდე­ბო­და. მეტ­ნაკ­ლე­ბად ვიცი უკ­რა­ი­ნუ­ლი ენა და კარ­გად ვიც­ნობ უკ­რა­ი­ნელ ხალ­ხს, მათი ბრძო­ლის ის­ტო­რი­ას… შე­სა­ბა­მი­სად, მო­უ­ლოდ­ნე­ლი არა­ფე­რი ყო­ფი­ლა, მაგ­რამ იყო რა­ღაც ნი­უ­ან­სე­ბი, რომ­ლებ­თან მორ­გე­ბაც გახ­და სა­ჭი­რო. ეს ასე ხდე­ბა ყველ­გან.

– რო­გორც გა­მოც­დი­ლი მე­ო­მა­რი, რას იტყვით იმ ახალ­გაზ­რდებ­ზე, რომ­ლე­ბიც ახლა იბ­რძვი­ან უკ­რა­ი­ნა­ში, სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხე­ლით?

– აქ მყო­ფი ქარ­თვე­ლე­ბის დიდი ნა­წი­ლი უკვე მერ­ვე წე­ლია, რაც აქ იბ­რძვის. არი­ან ბი­ჭე­ბი, რომ­ლე­ბიც ამ 8 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, სა­ერ­თოდ არ გა­მო­სუ­ლან ბრძო­ლის ვე­ლი­დან, მა­გა­ლი­თად, ლე­გი­ო­ნის მე­თა­უ­რი მა­მუ­კა მა­მუ­ლაშ­ვი­ლი, მისი მო­ად­გი­ლე ლე­ვან ფი­ფია. ესე­ნი სხვა ქარ­თველ ბი­ჭებ­თან, ჩვე­ნი ქვეყ­ნის იმედს წარ­მო­ად­გე­ნენ. ჩვე­ნი ბი­ჭე­ბი იბ­რძვი­ან, უკ­რა­ი­ნის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბის სხვა­დას­ხვა შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში. ისი­ნი უკ­რა­ი­ნა­ში, სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ას წე­რენ.

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ქარ­თვე­ლე­ბიც და უკ­რა­ი­ნე­ლე­ბიც ვართ ქრის­ტი­ა­ნე­ბი, ერთი რე­ლი­გი­ის ხალ­ხი, გვაქვს კულ­ტუ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა, ჩვე­ნი საბ­რძო­ლო ტრა­დი­ცი­ე­ბი მა­ინც სხვა­დას­ხვაგ­ვა­რია. ქარ­თვე­ლი უფრო ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლის­ტია, მას სხვა­ნა­ი­რი მიდ­გო­მა სჭირ­დე­ბა, სხვაგ­ვა­რად მოქ­მე­დებს ბრძო­ლის ველ­ზე. ამას უკ­რა­ი­ნე­ლე­ბიც ხე­და­ვენ, რა­საც ხან აფა­სე­ბენ, ხან არ მოს­წონთ. ეს ბუ­ნებ­რი­ვი­ცაა…

– ქარ­თვე­ლის ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლიზ­მი რო­გორ ან რაში გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა ბრძო­ლის ველ­ზე და რა არ მოს­წონთ უკ­რა­ი­ნე­ლებს?

– ქარ­თველს უჭირს ერთ ორ­გა­ნიზ­მად ყოფ­ნა, მისი ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლო­ბა გან­ზე ექა­ჩე­ბა… მაგ­რამ თუ ქარ­თველს ჩას­ვამ ბრძო­ლის სწო­რად აგე­ბულ მო­ზა­ი­კა­ში, შემ­დეგ იმ ქარ­თველ­ზე მა­გა­რი კაცი არ არ­სე­ბობს, არც ბრძო­ლის ველ­ზე და არც სად­მე სხვა­გან. რო­დე­საც ქარ­თვე­ლი ჯდე­ბა ამ მო­ზა­ი­კა­ში მისი გა­ნუ­მე­ო­რე­ბე­ლი ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლო­ბით, მისი გვა­რით, მისი სა­ხე­ლით, მისი წარ­სუ­ლით, მას­ზე სა­უ­კე­თე­სო მე­ო­მა­რი არ არ­სე­ბობს. ვიდ­რე მო­ზა­ი­კა შე­იკვრე­ბა, მა­ნამ­დე უჭირს ქარ­თველს. ეს ჩემ­თვის გა­სა­გე­ბია, მაგ­რამ სხვა კულ­ტუ­რის კაცს, რო­მე­ლიც სხვაგ­ვარ ქმე­დე­ბას არის მიჩ­ვე­უ­ლი, რო­მე­ლიც სხვა კულ­ტუ­რა­შია გაზ­რდი­ლი, ამის გა­გე­ბა უჭირს.

– თქვენს “ფე­ის­ბუქგ­ვერ­დზე” ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო ამ­ბებს წერთ, ქარ­თვე­ლი მე­ომ­რე­ბის შე­სა­ხებ, ჩა­ნა­წე­რებ­საც ხომ არ აკე­თებთ?

– ერთხელ ვი­ხუმ­რე, აქ ყვე­ლა­ზე მეტი მეგ­რე­ლია, მე რო­გორც გუ­რუ­ლი, გუ­რუ­ლებს ვე­ძებ და ბო­ლოს კა­ხე­ლებ­ზე მი­წევს წერა და ლა­პა­რა­კი – მეთ­ქი. აქ ძა­ლი­ან ბევ­რი ისე­თი ამ­ბა­ვი ხდე­ბა, რაც მე­ტყვე­ლებს გმი­რო­ბა­ზე, თა­ნად­გო­მა­ზე, თავ­გან­წირ­ვა­ზე, რო­გორც ერ­თმა­ნე­თის, ისე სხვე­ბის მი­მართ. ზოგს არ უნდა გა­მო­ჩე­ნა, მი­ზეზ­თა გამო. მა­გა­ლი­თად, ერთი ბი­ჭია, რომ­ლის დე­და­მაც არ იცის, რომ ის აქ არის. არა­და, უკვე წლე­ბია “ქარ­თულ ლე­გი­ონ­შია“. ერთი რა­ღაც მინ­და აღ­ვნიშ­ნო, კობა ხა­ბა­ზის მი­მართ ქარ­თულ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში სხვა­დას­ხვაგ­ვა­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაა, ალ­ბათ იმი­ტომ, რომ ყო­ფი­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ერთ-ერთი წევ­რი იყო. მას­ზე ერთი რამ ნამ­დვი­ლად შე­მიძ­ლია ვთქვა, ის იბ­რძვის ისე, რო­გორც ნამ­დვილ ქარ­თველ ვაჟ­კაცს შე­ე­ფე­რე­ბა.

– “ქარ­თუ­ლი ლე­გი­ო­ნი“ რა­ტომ აირ­ჩი­ეთ?

– ვიდ­რე “ქარ­თულ ლე­გი­ონ­ში“ მო­ვი­დო­დი, რამ­დე­ნი­მე ქარ­თველ­თან და უკ­რა­ი­ნელ­თან მქონ­და სა­უ­ბა­რი. მათ შო­რის, ჩემი შვი­ლის მე­გობ­რებ­თან. ტე­ლე­ფონ­ში ვნა­ხე რა­ღა­ცე­ბი და ვწერ­დი ამ ხალ­ხს. ზოგ­მა უარი მი­თხრა, რა­ღაც მი­ზე­ზე­ბის გამო, ზოგი მე­ლო­და… “ქარ­თულ ლე­გი­ო­ნის“ შე­სა­ხებ, რა თქმა უნდა, მსმე­ნო­და. მათ შე­სა­ხებ ბევ­რს ლა­პა­რა­კო­ბენ, რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ასე­ვე უკ­რა­ი­ნა­შიც. ლე­ვან ფი­ფი­ას ვიც­ნობ­დი, ჩა­მო­სუ­ლი იყო ჩემი ვა­ჟის დაკ­რძალ­ვა­ზე… ერთხანს ჩემს გა­დარ­წმუ­ნე­ბას ცდი­ლობ­და, ვიცი რა­ტო­მაც… ბო­ლოს შევ­თან­ხმდით და ჩა­მო­ვე­დი. ბო­ლომ­დე ვა­პი­რებ ამ ბი­ჭე­ბის გვერ­დით ყოფ­ნას. ერთი რა­მის თქმა მინ­და, რე­ა­ლო­ბა, აბ­სო­ლუ­ტუ­რად, იმის სა­პი­რის­პი­როა, რა­საც ლე­გი­ო­ნის შიდა და გარე მტრე­ბი ავ­რცე­ლე­ბენ. უკ­რა­ი­ნა­ში ერთ-ერთი სა­უ­კე­თე­სო და­ნა­ყო­ფია. და­ნა­კარ­გი სა­ერ­თოდ არ აქვთ, მაგ­რამ იმი­ტომ კი არა, რომ არ იბ­რძვი­ან, არა, ეს ყვე­ლა­ფე­რი ხდე­ბა სა­უ­კე­თე­სო წვრთნი­სა და მომ­ზა­დე­ბის ხარ­ჯზე. აი, ამან გა­ნა­პი­რო­ბა ჩემი არ­ჩე­ვა­ნი. ლე­გი­ო­ნის მე­თა­უ­რებს მა­მუ­კა მა­მუ­ლაშ­ვილს და ლე­ვან ფი­ფი­ას უკ­რა­ი­ნე­ლებ­მა სა­ხალ­ხო გმი­რის წო­დე­ბა მი­ა­ნი­ჭეს. ხომ იცით, მე­ო­მარს სა­ჭურ­ვე­ლი­სა და ია­რა­ღის გარ­და, მხო­ლოდ ორი რამ უნდა ამ­ძი­მებ­დეს: ღირ­სე­ბა და სა­ბძო­ლო ჯილ­დო. დიდი ხნის წინ, მე უარი ვთქვი საბ­რძო­ლო ჯილ­დო­ზე. მა­შინ, ვფიქ­რობ­დი, რომ მარ­თა­ლი ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ ახლა რა­ღა­ცე­ე­ბი გა­და­ვა­ფა­სე და…

– ჯილ­დო­ზე რა­ტომ თქვით უარი?

– იმი­ტომ, რომ მა­შინ ბევრ უღირ­სს ჰქონ­და ჯილ­დო­ე­ბი, ხალ­ხი ამის­თვის ყვე­ლა­ფერს კად­რუ­ლობ­და და უარი ამი­ტომ ვთქვი, მაგ­რამ ახლა ვფიქ­რობ, რომ ეს ახალ­გაზ­რდო­ბით და სი­ფი­ცხით მო­მი­ვი­და. ამ ამ­ბი­დან 30 წლის შემ­დეგ ჩემს თავს ვუ­თხა­რი, – არ­ჩილ, ამ­პარ­ტავ­ნე­ბამ ხომ არ გძლია, შენ რა, იმ კე­თილ­სინ­დი­სი­ერ ხალ­ხზე მაღ­ლა იდე­ქი, ვინც დამ­სა­ხუ­რე­ბუ­ლად მი­ი­ღეს ჯილ­დო და ამა­ზე უარი არ თქვეს-მეთ­ქი? ალ­ბათ, არ უნდა მეთ­ქვა უარი…

არ ვა­კე­თებ ჩა­ნა­წე­რებს… თუ ცო­ცხა­ლი გა­დავ­რჩი და მე­მუ­ა­რე­ბის და­წე­რის მო­მენ­ტი დად­გე­ბა, ალ­ბათ, დავ­წერ. ახლა “ფე­ის­ბუქ­ზე” ვწერ ზოგ­ჯერ ბი­ჭე­ბის ამ­ბებს, მინ­და, რომ წარ­მო­ვა­ჩი­ნო მათი გმი­რო­ბა და თავ­გან­წირ­ვა, მაგ­რამ ზოგს ესეც არ უნდა… ჩემი არ იყოს, ალ­ბათ ზოგს ამ­პარ­ტავ­ნე­ბა სძლევს. არა­და, რა­ღაც ხომ უნდა დარ­ჩეს… ასი და ორი წლის შემ­დეგ ჩვენ­მა შთა­მო­მავ­ლო­ბამ უნდა გა­ი­გოს, რაზე ვფიქ­რობ­დით, რაზე ვწუხ­დით, რა გვი­ხა­რო­და, რის­თვის ვცო­ცხლობ­დით და რის­თვის ვკვდე­ბო­დით.

ambebi.ge

გააზიარეთ და მოიწონეთ სტატია:
Pin Share