“საქართველოში რაღაც ცუდი რომ მოხდება, მერე ვიწყებთ ფიქრს, ტრაგედიის თავიდან აცილებას შევძლებდით თუ ვერა”
ბოლო ხანებში, დედამიწაზე უჩვეულო ამბები ხდება – იცვლება კლიმატი, იცვლება ბუნება და ანტარქტიდაზე ყინული დნება მაშინ, როცა ყველაზე ცხელ ქვეყნებში თოვლი მოდის… ამ ყველაფერს დედამიწის აჩქარებაც დაემატა: მეცნიერთა ერთი ნაწილის მტკიცებით, ჩვენი პლანეტა, თავისი ღერძის გარშემო, უფრო ჩქარა ტრიალებს, ვიდრე ოდესმე ტრიალებდა.
“მწვანეთა მოძრაობა – დედამიწის მეგობრები”-ს ლიდერს, ნინო ჩხობაძეს, ამ უჩვეულო მოვლენებზე ვესაუბრეთ:
– ქალბატონო ნინო, დედამიწის აჩქარების ზუსტი მიზეზი, ჯერჯერობით, არავინ იცის, მაგრამ ჩნდება შეკითხვა – რა შედეგს მოუტანს ჩვენს პლანეტას ეს მოვლენა?
– დედამიწის აჩქარებაზე მეცნიერები ბევრს მსჯელობენ და სხვადასხვა მოსაზრებას გამოთქვამენ. ჯერჯერობით, არ იციან, რა ცვლილებები მოჰყვება ამ მოვლენას, მაგრამ თავის დამშვიდება იმით შეიძლება, რომ დედამიწის აჩქარება ახალი ამბავი როდია: ჩვენი პლანეტა ადრეც აჩქარებდა, ან ანელებდა თავის მოძრაობას. რა არის ამის გამომწვევი მიზეზი, ჯერ არ დაუდგენიათ და მეც მიჭირს გადაწყვეტით რაიმეს მტკიცება. შეიძლება, დედამიწის აჩქარება ბუნებრივი მოვლენაც იყოს. მოსალოდნელ შედეგებს რაც შეეხება, ამაზეც განსხვავებულ მოსაზრებებს გამოთქვამენ: ზოგიერთები ამტკიცებენ, რომ დედამიწის აჩქარებას ცუდი არაფერი მოჰყვება, ზოგი კი – პანიკაშია.
არსებობს კიდევ ერთი მოსაზრება: შესაძლოა, დედამიწა არც აჩქარებულა და თანამედროვე, გაუმჯობესებულმა ტექნოლოგიებმა უფრო ზუსტად ასახა, როგორ მოძრაობს ჩვენი პლანეტა თავისი ღერძის ირგვლივ. იმედი ვიქონიოთ, რომ მცირედი აჩქარება დედამიწაზე ბევრს ვერაფერს შეცვლის.
– ხომ არ მოჰყვება ამ მოვლენას კლიმატის ცვლილება და სტიქიური მოვლენები?
– კლიმატის ცვლილება ისედაც დაწყებულია. ეს არის ცირკულარული პროცესი, რომელიც დედამიწაზე პერიოდულად მეორდება: ხან აცივდება, მაგრამ მერე უფრო თბილი ხანა იწყება ხოლმე. მაგალითად: ისტორიული წყაროებიდან ცნობილია, რომ მე-8 საუკუნეში, დედამიწაზე საგრძნობლად აცივდა.
ცხადია, ეს ცვლილება საქართველოსაც დაეტყო. ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლებში ეს აშკარად იგრძნობა:
თითქმის ყველა ეკლესიას ისე აგებდნენ, რომ სითბო გარეთ არ გამოსულიყო და სამლოცველოსა და სენაკებში დარჩენილიყო.
კლიმატის ცვლილება აისახა ყველა შენობა-ნაგებობაზე, რომელიც მე-8 საუკუნეში ააშენეს და დღემდე შემორჩა. ამის საუკეთესო მაგალითია დავით გარეჯი, სადაც კარგად ჩანს, რომ იმდროინდელ საქართველოში საკმაოდ ციოდა. 21-ე საუკუნეში, საპირისპირო მოვლენასთან გვაქვს საქმე – დედამიწაზე გლობალური დათბობა დაიწყო. ამგვარ პროგნოზს მეცნიერები ჯერ კიდევ 1970-იან წლებში აკეთებდნენ: ისინი ხშირად ბჭობდნენ მოსალოდნელ დათბობაზე, რომელსაც ჩვენი თაობა უკვე მოესწრო.
– გამოდის, რომ 50 წლის წინანდელი პროგნოზი ასრულდა?
– დიახ. ამის დასტურია ძალიან მაღალი ტემპერატურა, რომელიც 2-3 კვირის განმავლობაში საქართველოში იყო. დათბობის ტენდენცია მკაფიოდ გამოვლინდა თურქეთში, სადაც მაღალი ტემპერატურის გამო, ხანძრებიც კი დაიწყო. აშკარაა, რომ გლობალური დათბობა ჩვენი რეგიონისკენ თანდათან მოიწევს. ვარაუდობენ, რომ უახლოეს მომავალში ტემპერატურა მთელ დედამიწაზე 3-3,5 გრადუსით აიწევს და ეს პროცესი უკვე დაწყებულია.
– ქალბატონო ნინო, მთელი საქართველო შეშფოთებით ადევნებს თვალს, როგორ იხსნება მიწა ხარაგაულის რაიონის სოფლებში. რაც იქ ხდება, კლიმატის ცვლილების ბრალია?
– დიახ, ამ სოფლებში მომხდარი ფაქტი შეიძლება იყოს კლიმატის ცვლილების შედეგი. მართალია, ვარაუდობენ, რომ ეს ბზარები ტექტონიკური წარმოშობისაა, მაგრამ კლიმატის ცვლილებასაც ვერ გამოვრიცხავთ. მიწა გამუდმებით მოძრაობს, სუნთქავს და გამორიცხული არ არის, მსგავსი ფაქტები მომავალში კიდევ უფრო გახშირდეს. დიდთოვლობა, წყალდიდობა, მდინარეების მოულოდნელი ადიდება, ღვარცოფი, მეწყერი – ეს იმ მოვლენების არასრული ჩამონათვალია, რომელსაც კლიმატის ცვლილება იწვევს.
– მყინვარების დნობას რა ადგილი უკავია ამ პროცესში?
– მყინვარების დნობაც ერთ-ერთი სერიოზული მოვლენაა, რომელიც პირდაპირ კავშირშია კლიმატის ცვლილებასთან. კავკასიონზე მყინვარების მოცულობა 1/3-ითაა შემცირებული. ყინულის საფარი შემცირებულია ჰიმალაის მთებში, ალპებში და რაც მთავარია, არქტიკასა და ანტარქტიდაში, რაც დიდი პრობლემაა: მტკნარი წყლის მასამ, რომელიც ზღვებსა და ოკეანეებში ჩაედინება, შესაძლოა, მთლიანად შეცვალოს ჰავა ევრაზიის კონტინენტზე.
ამჟამად, მყინვარებზე სერიოზული დაკვირვება მიმდინარეობს. სპეციალისტები სისტემატურად აკვირდებიან, რა ხდება დედამიწაზე და მათი პროგნოზით, მომავალში ოკეანის დონე აიწევს.
ეს პროცესიც დაწყებულია, მაგალითად: შავ ზღვაში, 1990-იანი წლებიდან დღემდე, წყლის დონე 20 სანტიმეტრითაა მომატებული. სპეციალისტები ვარაუდობენ, რომ წყალმა შეიძლება 50 სანტიმეტრით, ან ერთი მეტრით აიწიოს. ამიტომ, ნებისმიერი მშენებლობა, რომელიც ზღვასთან ახლოს მიმდინარეობს, დიდ ყურადღებას მოითხოვს. ზღვის დონის მატებასთან ერთად, შტორმის საშიშროებაც მატულობს, მომავალში შტორმების რიცხვი კიდევ უფრო გაიზრდება და ამ ფაქტორის გათვალისწინება ზღვისპირა ქალაქებში აუცილებელია.
– და ბოლოს, რა უნდა ვიღონოთ ამ სიტუაციაში ჩვენ – როგორ შევანელოთ ეს მოვლენები?
– უპირველეს ყოვლისა, დედამიწის მწვანე საფარს და ბუნებას თვალისჩინივით უნდა გავუფრთხილდეთ. საჭიროა შემუშავდეს გეგმა, რომელიც სარისკო ზონებზე დაკვირვებას და მათ მონიტორინგს გულისხმობს. სერიოზული ღონისძიებები უნდა ჩავატაროთ, რომ სტიქიურ მოვლენებს უფრო მომზადებულნი დავხვდეთ. აუცილებელია წინასწარი შეტყობინების სისტემის დანერგვა და მოსახლეობის განათლება: ყველამ უნდა იცოდეს, როგორ იმოქმედოს ამა თუ იმ სტიქიური მოვლენის დროს. სამწუხაროდ, საქართველოში ყველაფერი საპირისპიროდ ხდება: რაღაც ცუდი მოხდება და მერე ვიწყებთ ფიქრს, ტრაგედიის თავიდან აცილებას შევძლებდით თუ ვერა…
21-ე საუკუნეა, დედამიწაზე სერიოზული ძვრები მიმდინარეობს და ეს ყველა ქვეყანამ უნდა გაითვალისწინოს.
kviris palitra.ge
მსგავსი სტატიები:
ოზურგეთში დირექტორის მხრიდან მოსწავლეზე ძალადობის ფაქტზე გამოძიება დაიწყო
“არც ნიკა მელია და არც რურუა არ არიან პოლიტპატიმრები და ამაზე უნდა შევთანხმდეთ”
ვერც ერთ ქვეყანაში ვერ ვნახე უვადო კოვიდპასპორტის გაცემის პრეცედენტი – კულუმბეგოვი
მედინსკი: კონფლიქტის დეესკალაციისთვის რუსეთი ორ ნაბიჯს დგამს
“ბადრი ესებუას მოსაძებნად გასული ეკიპაჟი, ამ დროში, დედამიწას ეკვატორზე 5 წრეს დაარტყამდა”
საგანგაშო სტატისტიკა – 2022 წელს საქართველოში 6 799 ადამიანით მეტი გარდაიცვალა, ვიდრე დაიბადა
„მონებს და მოღალატეებს არ დავნებდები“ – ნანა ბუთხუზი
MEGOBARI ACT -ის განხილვა წარმომადგენელთა პალატაში – “ოცნებაში” კომენტარები კეთდება
