1905 წლის ხუთი სექტემბერი უკვე ის დროა როდესაც გურიის რესპუბლიკა ძალას იკრეფდა, ამ დროს ძალიან ბევრი საინტერესო პროცესი მიმდინარეობდა გურიაში, მათ შორის ალბად დიდ ინტერესს უნდა იწვევდეს რესპუბლიკის სასამართლო, რომლის არსებობის შესახებ გარკვეულ ინფორმაციას იძლევა გაზეთ ივერიას 1905 წლის 24 სექტემბერის ნომერში გამოქვეყნებული სტატია „კორესპონდენცია გურია იმ დროს როდესაც გურიის ხალხი ყოველ ღონეს ღონობს აღმოფხვრას ყოველივე ბოროტმოქმედება, აღიმაღლოს და ააყვავოს თავისი ზნეობრივი მხარე, გამოდიან ქურდ-ბაცაცები და თავიანთი სამარცხვინო ქმედებით ჩირქსა სცხებენ ხალხის წმინდა სახელს და აფერხებენ მის დიად მოძრაობას.
ამას წინათ აქ სამჯერ გაძარცვეს ოზურგეთიდან ნატანებში დილიჟანები და ფაიტონები. ამ გარემოებამ მეტად შეაშფოთა ხალხი და მან მიიღო მეტად ენერგიული ზომები ავაზაკების შესაპყრობად.
ამოირჩიეს ხუთას საზოგადოებისაგან, რომლებსაც დაევალა ამ საქმის ძიება: ქურდების აღმოჩენა და კრებაზე წარმოდგენა. 14 სექტემბერს, დაინიშნა კრება, რომელზედაც თავი მოიყარა შემოქმედის, მაკვანეთის, ლიხაურის, ოზურგეთის და ახალსოფლის საზოგადოებებმა; ბევრი კიდევ სხვა სოფლებებიდან დაესწრო.
არჩეულმა კომისიებმა კრებას წარუდგინეს ხუთი კაცი, რომელთაც ავაზაკობა ჰბრალდებოდათ. კრებამ მათ წინადადება მისცა თავიანთი დანაშაული გულწრფელად ეღიარებინათ, რითას სასჯელი შეუმცირდებოდათ.
პირველი ავაზაკი: ,,პატივცემულო საზოგადოებავ! კერძო ინტერესებით, თუ სხვა მიზეზებით, მე დღეს აქ ვდგევარ თქვენს წინაშე როგორც ავაზაკი, მე გთხოვთ შეეკითხოთ ჩემს მეზობლებს მე თუ ცუდი კაცი ვარ, ან ოდესმე ბოროტ-მოქმედება ჩამიდენია… ეს არის ჩემი თხოვნა.
– მეორე ავაზაკი: ,,მხოლოდ ღემერთი არის ჩემს სიმართლეში და ჩემი თავიო,, – ამბობდა ის და თხოულობდა იმ ავაზაკებთან პირისპირ წაყენებას, რომლებმაც მას ხელი დაადეს, როგორც ავაზაკს. ,,მიშვნა დრო და ჩემმა მტერმა და ჩამაგდო განსაცდელში, მაგრამ არას ვერჩი, რადგანაც მემუქრებოდა და ვაჟკაცურად ამისრულა კიდეც,,.
მესამე ავაზაკი: ,,დანაშაული ვარ ამ საქმეში მეტი რა ვსთქვა?,,
მეოთხე ავაზაკი სდგას თავჩაქინდრული.
თავმჯდომარე ,,თქვენ ამათთან ერთად ბრალი გედებათ ავაზაკობაში, სცნობთ თავს დამნაშავედ თუ არა,, – ,,რასაკვირველია,,.
– მეხუთე აავზაკი მე თავს დამნაშავედ ,,ვსცნობ,,.
თავმჯდომარემ წაიკითხა თოთოეული ზემოაღნიშნული საზოგადოების ორგანიზაციის გადაწყვეტილება, სადაც უმთავრესად ითხოვენ იმ ორი პირის, რომლებიც არ გამოტყდნენ, სიკვდილით დასჯას, ხოლო სამისათვის ექვს-ექვსი თვით ბორკილს და ყოველ კრებებზე გამოყვანას. უმეტესობამ სიკვდილით დასჯის წინააღმდეგ გამოილაშქრა.
ყოველი უცხო მსმენელი განცვიფრებაში მოყავს გურულების ინტელიგენტურ ენას.
ყოველი მათ მიერ წარმოთქმული სიტყვა მკაფიო, ლოღიკური და შინაარსიანი; მათ მრავალსიტყვაობა არ უყვართ, რაც იმს ნიშნავს, რომ ისინი საქმეს გულწრფელად და გრძნობით ეკიდებიან. წარმოითქვა მრავალი მოსაზრება მსჯავრის დადების შესახებ. ხანგრძლივი კამათის შემდეგ მიიღეს შემდეგი განაჩენები: რადგანაც ორი ავაზაკი თავის დანაშაულში არ გამოტყდა და ამასთანავე აღმოჩნდა, რომ ისინი არიან მეთაურნი, ამიტომ მათ დაედვა ფეხებზე ბორკილი ერთის წლით. მესამე ამხანაგი გამოტყდა, მაგრამ ამხანაგები არ დაასახელა ამიტომ მას დაედვას ფეხებზე ბორკილი ექვსი თვით. რადგანაც მეოთხე და მეხუთე ავაზაკებმა გულწრფელად აღიარეს თავიანთი დანაშაული და ამასთანავე დაასახელეს თავიანთი ამხანაგებიც, ამიტომ მათ დაედვათ ფეხებზე ბორკილი სამ-სამი თვით. ყველა ავაზაკები უნდა სცხოვრობდნენ თავთავიანთ სოფლებში და არსად არ უნდა გაიქცნენ, რისთვისაც პასუხისმგებელნი იქნებიან სოფლები.
ამასთანავე ავაზაკები უნდა გამოიყვანონ ხოლმე თავის ბორკილებით ყველა კრებებზე. ყველა ის ზარალი, რაც მათ მგზავრებს მიაყენეს, გადახდეს მათ ოჯახებს. ავაზაკები ჩააბარეს თავთავიანთ სოფლებს ბორკილის დადებამდე. ამის შემდეგ ხალხი დაიშალა.“
ყ. ქარცივაძე – გაზეთი ივერია #172; 1905 წლის 24 სექტემბერი
გურული გლეხები 1905 წელი
მოამზადა – კახა ჩავლეშვილმა
მსგავსი სტატიები:
ნიგოითი (ლანჩხუთი) 1904-05 წლებში-ფოტო ამბავი
სოფელი შემოქმედი, ექადია და ნაგომარი გასულ საუკუნეში(ფოტოამბავი)
“გურულები ნებისმიერ მეტეოროლოგიურ მოვლენაში რაღაც ნიშანს ხედავენ”
გენიალური ლანჩხუთელი მხატვარი რომელიც საკუთარმა ხალხმა მიივიწყა
ფილიმონ ქორიძე და მისი ქორო
ქალაქი პალიასტომი – სოდომის და გომორას გურული ანალოგი-ლეგენდა პალიასტომზე
“შეკვეთილის ფორტი” – ჟიულ გაილდრაუს ილუსტრაცია 1853 წ.
კავკასიური ტიპები – გურული ქალი