შემოქმედის საჯარო სკოლის მე-8 კლასის მოსწავლეების: გუგა კეკუტია, სერაფიმე ბურჭულაძე, გურამ კუტალია
საკონფერენციო პრეზენტაცია
თემის ხელმძღვანელი პედაგოგი მარინა მუკბანიანი
სასწავლო შემოქმედებითი კონფერენცია „ენერგია – უხილავი და ხილული, მეცნიერებასა და ყოფა–ცხოვრებაში“ შემოქმედის საჯარო სკოლაში „პარვუს ჯგუფის“ მხარდაჭერით ჩატარდა.
ბუნების ინჟინერია: ბიომასა და ქიმიური ენერგია – მომავლის სუფთა ენერგიის ძიებაში
მსოფლიო ენერგეტიკული გამოწვევების ფონზე სულ უფრო მეტად იზრდება ინტერესი ბუნებრივ, განახლებად ენერგიის წყაროებზე. ერთ-ერთი პერსპექტიული მიმართულება ბიოენერგეტიკაა — სფერო, რომელიც იყენებს ბიომასას და ქიმიურ პროცესებს ენერგიის მისაღებად.
რა არის ბიომასა?
ბიომასა არის ორგანული წარმოშობის მასალა, რომელიც შეიცავს მზის ენერგიას — მცენარეული ნარჩენები, ნაკელი, ჩალა, ნახერხი, ტყის პროდუქტები და სხვა. მისი მთავარი ღირებულება სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ ამ მასალების გადამუშავება შესაძლებელია ენერგიად — თბოდ, ელექტროენერგიად ან საწვავად.
ენერგიის მიღება შეიძლება როგორც წვის, ისე დუღილის პროცესით. მაგალითად, სპეციალური მიკროორგანიზმები შლიან ორგანულ ნივთიერებებს ჟანგბადის გარეშე და შედეგად ვიღებთ ბიოგაზს — მეთანისა და ნახშირორჟანგის ნარევს, რომელსაც გათბობასა და ენერგიის წარმოებაში ვიყენებთ.
ქიმიური ენერგია და მისი საიდუმლო
ყველა ქიმიური რეაქციის საფუძველში დევს ენერგიის ცვლა. როდესაც ძველი ქიმიური ბმები ირღვევა, საჭიროა ენერგია. მაგრამ როცა ახალი ბმები წარმოიქმნება — ენერგია გამოიყოფა. სწორედ ამ ენერგიაზე მუშაობენ მრავალი ტიპის ბიორეაქტორები.
ბიომასა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ნახშირბადის ციკლში — მცენარეები მას შეიწოვენ, ცოცხალი ორგანიზმები კი მისგან გამომუშავებულ ენერგიას იყენებენ. ამ პროცესების სწორად მართვა შეიძლება არა მხოლოდ ენერგიის წყაროდ, არამედ ეკოლოგიური პრობლემების გადაჭრის გზადაც.
საქართველო და მსოფლიო ბიოენერგეტიკის გზაზე
გლობალურად, ბიოენერგია ითვლება ერთ-ერთ მთავარ ალტერნატივად წიაღისეულ საწვავებთან მიმართებით. ის ამცირებს სათბურის აირების გამოყოფას, ხელს უწყობს სოფლის მეურნეობის განვითარებას და ქმნის ენერგეტიკულ დამოუკიდებლობას.
საქართველოში ამ სფეროს ჯერ კიდევ დიდი პოტენციალი აქვს, თუმცა საჭირო არის ინვესტიციები, ტექნოლოგიების განვითარება და ცნობიერების ამაღლება. განსაკუთრებით პერსპექტიულია მცირე ფერმერებისთვის — ჩალისა და ნაკელის გადამუშავება ბიოგაზად მათ საშუალებას აძლევს, თავადვე აწარმოონ ენერგია.
ნარჩენები – გამოწვევა თუ შესაძლებლობა?
დღეს, როდესაც ნარჩენების პრობლემა ეკოლოგიურ კრიზისად იქცა, ბიომასის გამოყენება არა მხოლოდ ენერგიის მიღების, არამედ გარემოს დაცვის საშუალებაც ხდება. ეს არის ბუნებასთან თანამშრომლობა — ენერგიის მიღება ისე, რომ ზიანი არ მივაყენოთ პლანეტას.
რეკომენდაცია მოსახლეობისათვის:
გავზარდოთ ცნობიერება ბიომასის ენერგიის გამოყენების შესაძლებლობებზე;
სოფლად მცხოვრებ მოსახლეობას ვურჩევ მოაწყონ მცირე ზომის ბიოგაზის აპარატები, რომლებიც ოჯახურ დონეზე უზრუნველყოფენ ენერგიისა და ორგანული სასუქის წარმოებას, ეს არის ხარჯეფექტური და ეკომეგობრული გზა ენერგიის მისაღებად;
თუ გამოვიყენებთ ნაკელისგან მიღებულ ბიოგაზს ის ამცირებს დამოკიდებულებას ხის ან გაზის საწვავზე, რაც იცავს ტყეებს და ამცირებს ჰაერის დაბინძურებას;
ნაკელის გადამუშავება ბიოგაზის აპარატში ამცირებს სუნს, ჰიგიენურ პრობლემებს და იცავს გარემოს დაბინძურებისაგან.
ბიოგაზის წარმოების შემდეგ დარჩენილი მასა მდიდარია აზოტითა და ფოსფორით, ამიტომ იდეალური ორგანული სასუქია სოფლის მეურნეობისათვის.