როგორ აისახა ევროპაში დასაქმებაზე უვიზო მიმოსვლის შეჩერების საფრთხე – ინტერვიუ ემიგრანტთან

ნინო ამბობს, რომ თუ ეს მოხდება, საქართველოს მოქალაქეებს პოლონეთში ჩასვლამდე უნდა ჰქონდეთ სამუშაო ნაპოვნი – „იმიტომ, რომ აქ არალეგალურად ერთი დღეც ვერ გაჩერდები”. 

• ნანო, მოგვიყევით თქვენზე, როგორ მოხვდით პოლონეთში ემიგრანტად?

ჩემი სახელია ნინო, ვარ 27 წლის. პოლონეთში [ვროცლავში] 2021 წელს ჩამოვედი ევროპის სოლიდარობის კორპუსის პროგრამით. ეს ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული ინიციატივაა, რომელიც 18-30 წლის ახალგაზრდებს აძლევს შესაძლებლობას მიიღონ გამოცდილება, განსაზღვრონ პროფესიული გზა და პირადი განვითარება. პროგრამა ძალიან ჰგავს Erasmus+-ს.

მართალია, ეს იყო ჩემი პირველი წასვლა ემიგრაციაში, თუმცა, როგორც ბევრ ქართველს, მეც მყავს ნათესავები და ახლობლები ემიგრაციაში, ამიტომ ჩემთვის ეს გამოცდილება უცხო არ იყო.

მოხალისეობრივი პროექტის შესახებაც მინდა მოგიყვეთ. ეს პროგრამა არა მხოლოდ პოლონეთში, არამედ მთელს ევროკავშირშია. მოხალისეები ძირითადად საგანმანათლებლო დაწესებულებებში — სკოლებსა და ბაღებში, ასევე სხვადასხვა ორგანიზაციებში მუშაობენ. ისინი ეხმარებიან მასწავლებლებს, აზიარებენ საკუთარ ცოდნასა და გამოცდილებას და აქტიურად არიან ჩართულნი თავიანთი ქვეყნის კულტურის, ისტორიისა და ტრადიციების გაცნობასა და გაზიარებაში. პროგრამა სრულად ფარავს მოხალისეთა ყველა ხარჯს. მონაწილეობისათვის არ არის საჭირო სპეციალური ცოდნა ან გამოცდილება. ძალიან დასანანი იქნება თუკი, იმ ყველაფერთან ერთად, რაც ახლა საქართველოში ხდება, თუნდაც მხოლოდ ეს შესაძლებლობა რომ გაუუქმდეთ ქართველ ახალგაზრდებს.

მეც ამ გამოცდილების საშუალებით შევხვდი ახალი კულტურებს, არა მხოლოდ პოლონურს, რადგან მოხალისეობა ითვალისწინებდა იმას, რომ ვეცნობოდი ადამიანებს სხვადასხვა ქვეყნიდან. უფრო მეტი ვისწავლე ევროპული ღირებულებების შესახებ და პრაქტიკაში გამოვცადე, რამდენად მნიშვნელოვანია თავისუფლება, თანასწორობა და სოლიდარობა.

სწორედ ამ გამოცდილებამ დამანახა, რომ ევროპა არა მხოლოდ პოლიტიკური სტრუქტურა ან ეკონომიკა, არამედ ყოველდღიური გამოცდილებაა, რომელიც გვაძლევს განვითარების და საკუთარი ადგილის პოვნას საშუალებას.

პროექტის შემდგომ მივიღე შემოთავაზება სამსახურის, რომ დავრჩენილიყავი პოლონეთში და სწორედ ამ სფეროში გამეგრძელებინა მუშაობა – დავხმარებოდი იმ ადამიანებს, ვინც მომავალში დააპირებდა სხვადასხვა ქვეყნებიდან ასე ჩამოსვლას.

სამწუხაროდ დღეს ისეთი სიტუაციაა, აღარ არის ნათელი როგორ გაგრძელდება ევროკავშირის სხვადასხვა ქვეყნების და საქართველოს თანამშრომლობა თუნდაც ამ პროგრამის კუთხით.

• თქვენ აზრით, რა მნიშვნელობა აქვს ვიზალიბერალიზაციას საქართველოს მოქალაქეებისთვის და რა ცვლილებებს მოიტანს მისი გაუქმება ქართველებისთვის?

ზოგადად, ამ კონტექსტში ძალიან განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს ვიზალიბერალიზაცია, რომელმაც ჩვენ, საქართველოს მოქალაქეებს, დაახლოებით რვა წლის წინ მოგვცა თავისუფალი გადაადგილების საშუალება ევროპაში. ეს არის არა მხოლოდ სიმბოლური, არამედ ძალიან პრაქტიკული მიღწევაც არის ჩვენთვის.

ჯანდაცვა ერთ-ერთ მთავარ მიმართულებად რჩება – ვიზალიბერალიზაცია გვაძლევს შესაძლებლობას ეს სერვისი ბევრად მარტივად და ნაკლები ბიუროკრატიული სირთულით მივიღოთ. იგივე ეხება მოკლევადიან სასწავლო პროგრამებსაც.

დღეს საქართველოში თითქმის არ არსებობს ოჯახი, რომელსაც ნათესავი საზღვარგარეთ არ ჰყავს. უმეტესობა წავიდა იმისთვის, რომ საქართველოში მინიმალური საარსებო პირობები შეუქმნას ახლობლებს. როცა ვსაუბრობთ იმის ალბათობაზე, რომ ეს სიკეთე შეიძლება გაუქმდეს, ეს პირდაპირ შეეხება ადამიანების თავისუფლებას და მომავალს. 

და ძალიან ადამიანური მხარე – ეს საშუალებას გვაძლევს, შევხვდეთ მონატრებულ ახლობლებს, ნათესავებს, მეგობრებს. ეს დიდი მიღწევაა 2000-იან და 2010-იან წლებთან შედარებით. მაშინაც გვყავდნენ ემიგრაციაში ნათესავები და კარგად გვახსოვს ვიზის გრძელი რიგები, დაუმთავრებელი საბუთები, ათასი არგუმენტაცია და ძალიან დიდი შრომა, იმისთვის, რომ საზღვარგარეთ წასულიყავი თუნდაც მცირე ვიზიტით.

ვიღაცები თუ უშვებენ იმას, რომ ვიზალიბერალიზაციის გაუქმება საქართველოს ეკონომიკას წაადგება ან უფრო მეტი კადრი დასაქმდება ქვეყანაში, მაშინ უნდა ვისაუბროთ იმაზეც, რომ საქართველო, ბევრი ასპექტის მიხედვით, ამისთვის არ არის მზად.

მე აღარ ვცხოვრობ საქართველოში, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ ჩახედული არ ვარ ქვეყნის საქმეში – ბევრი დეტალი კარგად ვიცი, საქართველოში მყავს ოჯახი, ახლობლები, მეგობრები, ჩემხელა ადამიანები. ამიტომ, თუნდაც მარტო ვიზალიბერალიზაციის საკითხი რომ ავიღოთ და ვთქვათ, რომ ეს იმისთვის იქნება კარგი, რომ საქართველოში დასაქმდება ის ადამიანები, ვინც ახლა ემიგრაციაში არიან, მაშინ მათ უნდა შეექმნათ იგივე მინიმალური პირობები, რაც დღეს აქ აქვთ – ამისთვის კი საქართველო მზად არ არის.

ხშირად ვუსმენ ქუჩის ინტერვიუებს, სადაც ხალხი პასუხობს: „მე არ ვაპირებ არსად წასვლას.“ მგონია, რომ ეს ადამიანები ამ თემაზე არ ფიქრობენ სიღრმისეულად, რადგან პირად პრობლემად განიხილავენ ამ საკითხს. საკითხი ასე არ დგას – აპირებს თუ არა წასვლას [კონკრეტული ადამიანი] – როდის რა პრობლემა შეგვექმნება ოჯახში, სანათესაოში და როდის დაგვჭირდება წასვლა, გვინდა თუ არ გვინდა, თუნდაც ჯანდაცვის კუთხით – არავინ იცის. 

• პოლონეთი საკმაოდ პოპულარული მიმართულებაა ქართველი შრომითი მიგრანტებისთვის. როგორი განწყობაა დიასპორაში ამ საკითხთან დაკავშირებით? უკვე იგრძნობა ცვლილებების გავლენა სამუშაო ურთიერთობებზე ან დასაქმების პერსპექტივაზე?

აისახა, სამწუხაროდ. ცოტა ხნის წინ წავიკითხე ინფორმაცია, რომ პოლონეთი ბანს ადებს ვიზის გარეშე შემოსვლას მაღალი რისკის ქვეყნების მოქალაქეებისთვის და მათ შორის იყო საქართველოც. თავისთავად, ეს განპირობებულია მიმდინარე პროცესებით.

ვიზალიბერალიზაცია მნიშვნელოვანია იმ ქართველებისთვისაც, ვინც აქ გრძელვადიანად ჩამოდიან სამუშაოდ და შემდგომ იღებენ რეზიდენტის საბუთს – ბინადრობის უფლებას. ისინი, ხშირ შემთხვევაში, პირველად სამთვიანი უვიზო მიმოსვლის საშუალებით ჩამოდიან.

თუ ეს აღარ იქნება, მაშინ ეს ავტომატურად ნიშნავს იმას, ადამიანს საქართველოდან უკვე ნაპოვნი უნდა ჰქონდეს სამსახური და ისე უნდა წამოვიდეს, იმიტომ, რომ აქ ერთი დღე არალეგალურ საფუძველზე ვერ გაჩერდები.

აქედან გამომდინარე, ქართულ დიასპორაში, აქ ვისთანაც მაქვს შეხება, სხვადასხვა სფეროში დასაქმებულ ადამიანებთან, ძირითადად უიმედობაა ამ პროცესებთან დაკავშირებით. ჩემი გამოცდილებაც, სამწუხაროდ, ასეთია, მაგრამ ვცდილობთ, ყველაფერზე უიმედოდ არ ვიყოთ, შინაგანი განწყობა ავიმაღლოთ, რომ რაღაცით შევძლოთ დახმარება და რაღაცის კეთება; თუმცა იმ ადამიანებისთვისაც, უკვე ვინც აქ იმყოფებიან, გადამწყვეტია ვიზალიბერალიზაციის საკითხი.

პლუს, როდესაც, ქვეყანას ჰქონდა ვიზალიბერალიზაცია და დღეს რაღაცა პირობებიდან გამომდინარე უქმდება, ეს თავისთავად წარმოშობს უნდობლობას იმ ქვეყნის მოქალაქეებში, სადაც შედიხარ. ლოგიკური იბადება კითხვა – რატომ გაუუქმდა ამ ქვეყანას ვიზალიბერალიზაცია, თუკი მაგალითად წინა რვა წელი ჰქონდა? ამიტომ მგონია, ადამიანებმა უფრო ნათელი წარმოდგენა უნდა შეიქმნან იმის შესახებ, რა ცვლილებებთან არის დაკავშირებული ეს ყველაფერი და იმაზე, რაც სამწუხაროდ, მომავალში შეიძლება გველის.

საქართველოსთვის, ბევრი კრიტერიუმიდან გამომდინარე, ევროპისგან და ევროინტეგრაციისგან დაცილება ავტომატურად უდრის სწორედ ჩრდილოეთთან დაახლოებას, რაც უნდა შევაჩეროთ.

თუ ეს მაინც მოხდება, მომავალში აუცილებლად შეიცვლება, მაგრამ საქართველოს ძალიან, ძალიან ბევრი რამის გაკეთება მოუწევს, რომ ისევ იქ დაბრუნდეს, სადაც დღეს, ჯერ კიდევ ვინარჩუნებთ პოზიციას და ეს იქნება უამრავი ადამიანის და ძალიან ბევრი წლის შრომის წყალში ჩაყრა.

ნეტგაზეთი