ფრანგთა ეკლესია ოზურგეთში- კათოლიკე მისიონერები გურიაში

კათოლიკეებთან კავშირი პირველად დაამყარა გურიის მთავარმა, მამია II გურიელმა, რომელსაც კათოლიკე მისიონერები ლუდოვიკე გრანჯერიო და სტეფან ვიო დხმარებას უწევდნენ 1614 წლის 13 დეკემბერს ოსმალეთის იმპერიასთან ზავის დადებაში. გურიელმა კათოლიკეები ბაილეთში მიიღო, 15 დღის განმავლობაში უმასპინძლა, მათთან ერთად შეხვდა შობას და სთხოვდა მისიონერების გამოგზავნას გურიაში.

მისიონერები გურიაში ოცი წლის შემდეგ, 1634 წელს, გამოჩნდნენ. შემოქმედელმა ეპისკოპოსმა მაქსიმე I მაჭუტაძემ სამეგრელოში გაიცნო თეატინელთა მისიის წარმომადგენლები არქანჯელო ლამბერტი და იოსეფ ჯუდიჩი. მაქსიმე 1633 წლის ოქტომბერში გორში, როსტომ მეფის და მარიამ დადიანის ქორწილში შეხვდა პატრ პიეტრო ავიტაბილეს და სთხოვა მას გურიაში მისიონერების გაგზავნა.

ასე ჩავიდნენ გურიაში კრისტოფორო კასტელი, ანტონიო ჯარდინა და ბერი კლაუდიო. გურიაში კათოლიკე მისიონერებს ყოველგვარ შემწეობას უწევდა გურიის მთავარი და დასავლეთ საქართველოს კათოლოკოს პატრიარქი მალაქია გურიელი. მალაქიამ მათ მისცა სახლი და აუშენა ხის ეკლესია, რომელიც პატრებმა მოხატეს.  ეკლესია წმ. სილვესტრეს სახელობის იყო და სომხების უბანში მდებარეობდა.

კათოლიკეებს გურიაში ჰყავდათ მოწინააღმდეგეებიც. ესენი იყვნენ ზოგი ადგილობრივი ეპისკოპოსი, ბერძენი მღვდლები, მალაქიას კარზე მყოფი გამუსლიმებული იტალიელი მკურნალი ფერინდონე და ალავერდელი მიტროპოლიტი, რომელიც ქართლში როსტომის გამეფების გამო დასავლეთ საქართველოში იყო გადმოხვეწილი და თავს ოზურგეთს აფარებდა. ალავერდელს და ანტონიო ჯარდინას შორის გაიმართა დისკუსია, რომელშიც ჯარდინამ გაიმარჯვა და ალავერდელმა კათოლიკობა მიიღო.

კათოლიკე მისიონრები მკურნალობდნენ ადგილობრივებს, ებრძოდნენ ყმებისა და ბავშვების გაყიდვას ოსმალეთში და ნათლავდნენ მოსახლეობას კათოლიკური წესით.

მალაქიამ ორი წლის შემდეგ გადაიყვანა მისიონრები მთავრის სასახლის ახლოს, სადაც მისცა სახლი და ეკლესია. აქ მათ დააარსეს სკოლა, რომელშიც ასწავლიდნენ გურიელისა და სხვა თავადების კუთვნილ ყმა ბავშვებს, ასევე სკოლაში იღებდნენ ისეთ ბავშვებს, რომლებიც გაჭირვების გამო ოსმალებზე გაყიდვა ელოდათ. ანტონიო ჯარდინამ, რომელმაც ქართულიც იცოდა და ქართული გრამატიკის წიგნიც შეადგინა და ასწავლიდა სკოლაში. კათოლიკე პატრები ძალიან აქებდნენ გურულების ნიჭიერებას და რამდენიმე მათგანს იტალიაში გაგზავნასაც უპირებდნენ, მაგრამ მოერიდნენ სავარაუდო ჭორებს, თითქოს პატრებმა ყმაწვილები ოსმალებს მიჰყიდესო და აღარ გაგზავნეს.

ფერინდონემ სცადა ანტონიო ჯარდინას მოწამლვა მაგრამ უშედეგოდ. შემდეგ ხანძარი გააჩინა მისიონერების სახლში. სახლი დაიწვა, მაგრამ გადარჩა ეკლესია. მალაქიამ და შემოქმედელმა ეპისკოპოსმა მაქსიმე მაჭუტაძემ მისიონრებს ახალი, უფრო დიდი სახლი აუშენეს.

გურიელის სახლი და მისიონერების კარ-მიდამო

1637 წლის აგვისტოში სამეგრელოში გარდაიცვალა ანტონიო ჯარდინა. ქრისტეფორე კასტელმა განაგრძო გურიაში მუშაობა და კათოლიკობაზე მოაქცია ფერინდონე, რომელსაც მუსლიმობაში 28 წელი გაეტარებინა, ნიკოლას სახელით. ამ უკანასკნელმა კათოლიკეთა მისიონს შესწირა გურიაში საკუთარი მამულები და ყმები. ნიკოლა 1638 წელს გარდაიცვალა. გურიის კატოლიკეთა მისიონს ამავე წელს შეუერთდნენ მღვდლები ფრანჩისკე მარია მაჯო და ჩინჩენცო ჯილიბერთი და ძმები იაკობ არგოლიოზო და ანდრია ლიპომანო. მალაქია მათ ჰპირდებოდა, რომ შეუერთებდა თავის სამწყსოს რომის ეკლესიას.

1639 წელს გარდაიცვალა მალაქია გურიელი და გურიის მთავრად ლევან II დადიანმა დასვა მალაქიას ძმა   ვახტანგი II გურიელი. ვახტანგი ებძროდა კათოლიკე მისიონერებს , ჩამოართვა მათ ყმები, მიწები, სახლი და 1640 წელს განდევნა კიდეც ისინი გურიიდან.

გურიელის ქალიშვილი ელენე ტირის დე კასტელის იტალიაში გამგზავრების გამო

კათოლიკური მისია გურიაში დაბრუნდა გიორგი III გურიელის დროს. 1674 წელს მასთან იმყოფებოდნენ პატრები ტურკო და რასპონი, რომლებიც მას ახლდნენ არზრუმის ფაშასთან. 1677 წელს ჯუმათის ეპისკოპოსმა მაქსიმე II შარვაშიძემ და გიორგი III გურიელმა გორში მყოფ კაპუცინელ მისიონერებს და მკურნალობისა და ქირურგიის მცდონე პატრებს გურიაში ჩასვლა სთხოვეს და შესთავაზეს თეატინელთა მიერ დანატოვარი მამულები, საქონელი, ეკლესია და ერთ სოფელი, სადაც 20 მოსახლე იყო.

ფრანგთა ეკლესია ოზურგეთში

1888 წლის მონაცემებით ოზურგეთში რომის კათოლიკური ეკლესიის მიმდევრები არ ფიქსირდებიან. მოსახლეობის 97% მართლმადიდებელი, ხოლო 3% კათოლიკე სომეხი იყო. კათოლიკურ ეკლესიას არ ახსენებს არც თედო სახოკია, რომელმაც ოზურგეთში 1897 წელს იმოგზაურა. სახოკია, ახსენებს ოზურგეთელ კათოლიკე ი. თუმანიშვილის ბაღს, რომელიც ერთადერთია ქალაქში, რომელსაც კულტურა და პატრონის ხელი ეტყობაო.

კათოლიკეები ოზურგეთში XIX საუკუნის ბოლოსაც იყვნენ. თედო სახოკია:

„3-4 მოსახლე ქართველი კათოლიკეებიც არიან აქა, გვარად თუმანიშვილები. ესენი პირველად ექვსნი ძმანი ყოფილან, როცა ახალციხიდან წამოსულან ბედის საძებნელად. პირველად მოსულან ქუთაისში, იქიდან ოზურგეთში გადმოსულან. აქ ვაჭრობისთვის მოუკიდნიათ ხელი, გურიელებიც მფარველობას თურმე უწევდნენ და ერთ დროს შეძლებული ვაჭრების სახელიცა ჰქონიათ. ესენი მაშინ ვაჭრობდნენ ოზურგეთში, 1860 წლებში, როცა გურულებს ვაჭრობა, ადლის დაჭერა და დახლს უკან დგომა სირცხვილად და ცოდვად მიაჩნდათ “

მიუხედავად ამისა, ფაქტია, რომ მეოცე საუკუნეშიც კი ოზურგეთში წმინდა სტეფანეს სახელობის კათოლიკური ეკლესია იდგა, რომელსაც ხალხი „ფრანგთა ეკლესიას“ ეძახდა. 1940-იან წლებში ეკლესია არ ფუნქციონირებდა, მაგრამ ჯერ კიდევ შემორჩენილი იყო ბაღი. 1944 წელს ადგილობრივ გაზეთ „ლენინის დროშაში“ (N 36 გვ. 4) გამოქვეყნდა პატარა წერილი „უპატრონო ბაღი“, რომელშიც ეწერა, რომ აბაშიძის შესახვევში მდებარე ფრანგთა ყოფილი ეკლესიის დეკორატიული ბაღი უპატრონოდაა მიტოვებული.

ადგილობრივების გადმოცემით, ეკლესია იყო ხის, უგუმბათო შენობა (ალბათ დარბაზული ტიპის). მათ არ ახსოვთ ეკლესია, მაგრამ ახსოვთ შენობა, რადგან ეკლესიის გაუქმების შემდეგ შენობა გადაეცა ადგილობრივ ეთნოგრაფიული გუნდს, რომელსაც ვარლამ სიმონიშვილი ხელმძღვანელობდა.

გააზიარეთ და მოიწონეთ სტატია:

მსგავსი სტატიები:

“ხალხს კი უნდა მოცილება ამ მთავრობის, მაგრამ”…. გურულები მოახლოვებულ არჩევნებზე ბორჯომის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვრი კორონავირუსით გარდაიცვალა როგორ გამოხატავენ გურიაში სათქმელს — გურული დიალექტის სახალისო მაგალითები “ოზურგეთში ავთვისებიანი სიმსივნით დაავადებულთა ყველაზე დიდი მაჩვენებელია” “გურია ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე გაჭირვებული მხარეა- ვაგროვებთ ტანსაცმელს და ყველაფერს რაც გამოადგებათ” ოზურგეთის თეატრის უკან მდებარე პარკს არსენ კეჭაყმაძის სახელი მიენიჭა გურიაში “სინოფარმით” ვაქცინაცია 4 მაისიდან დაიწყება  ,,გურულები ყოველთვის და ყოველგან ჰფეთქენ თოფის წამალივით,მოძრაობაში, სიტყვა-პასუხში თუ საქმეში ყველგან მოსწრებულნი არიან”