მარინა ტოტოჩავა
1——-როცა ბრონქოსპაზმია, არ შეიძლება იმით დამშვიდება, რომ ის იზოლირებულია. მსოფლიო იმუნოლოგიური სტანდარტით, ბრონქოსპაზმის დროს აუცილებლად უნდა გამოირიცხოს———–ბრონქული ასთმა ,სისტემური მასტოციტოზი, ბრონქების და ტრაქეის კიბო და ინტესტიციური ფილტვების ანთება, რომელიც რენტგენზე არ ჩანს.
2 -შავებში შემავალ საღებავზე ძალიან ბევრს აქვს ალერგია და რისგანაა ეს არ იცის. ტარტრაზინი ძალიან ალერგიული და ყველაზე გავრცელებული საღებავია. მას საკვებში ამატებენ .ის შედის————- ფერად წვენებში და ლიმონათებში,ფერად გაზიან სასმელებში; მაკარონის სახეობებში და მის პროდუქტებში; შოკოლადში, მარკეტის, არაახალგამომცხვარ , შეფუთულ ნამცხვრებსა და ღვეზელებში, თაფლის პურში, კარამელში,ზოგი ფირმის ნაყინში. ქალი რაც უფრო დაუბრუნდება წინა საუკუნეების დახვეწილ მანერებს, მით უფრი ჯანმრთელი ოჯახის წევრები ეყოლება———სახლში გაკეთებულ ლიმონათს , რომელიც სტუმრის განსაკუთრებულ პატივად ითვლებოდა ევროპაში ადრე და ახლაც ;ასევე საქართველოშიც, სადაც მეტი წიგნიერება, ინტელექტი და ქცევის მანერების რაფინირება იყო; ასევე, გამომცხვარ ბისკვიტს , ტკბილეულს, ნაყინს და სხვა. ღია პოზიციაში თუ ტკბილეულს ყიდულობ მარკეტში ,ჩათვალეთ, რომ უამრავი მიკრობი და ბაქტერია თან მოგაქვს. იმაზეც მადლობა ღმერთს, თუ ზედ თაგვი არ იქნება გადანაცუნცულები .ჰაერში მუდმივად ტრიალებს არა მარტო ადამიანის მეტად შემბრალებელი, ასატანი მიკრობები, არამედ ბევრად აგრესიულებიც . მათ შორის—– ტეტანუსის და აეროვანი განგრენის ჩხირი. რაც უფრო მეტი სამუშაო აქვს ღვიძლს მიკრობების გასანეიტრალებლად, მით უფრო უძლურდება ის. თუ მარკეტში ტკბილეული თავახდილია, არ უნდა იყიდო .ის პოლიეთილენში შეხვეული უნდა იყოს. ამის შემმოწმებელი სანიტარული სამსახური აღარ არსებობს. ადამიანები ფულს იხდიან თავიანთი ჯანმრთელობის განადგურებაში.
3—–ადამიანების დაავადებების უმთავრესი ფონი პანკრეასის კისტური ფიბროზია, რაზეც უხშირესად ვსაუბრობ, მაგრამ არ არის დანერგილი მასიურად მისი გაგება და პროფილაქტიკა და ამიტომ არის ამდენი ღვიძლის დაავადება,ასევე ქოლესტერინის სიჭარბე, გულის დაავადებები, ქრონიკული პანკრეატიტები, თრომბოემბოლიები და სხვა. ყველაფრის ფუძეა ადჰეზია, რომელზეც ბევრჯერ ვისაუბრე ანუ სისხლის და სხვადასხვა ნივთიერებების შეწებების უნარის გაძლიერება. ეს მექანიზი მიდის ,ერთ კარდინალურ ხაზად, სწორედ ,მეტასტაზის, პოლიპის, კისტის და სხვა წარმონაქმნების შემკვრივების დროს. ყველას უკან კი პანკრეასის კისტური ფიბროზი დგას. პანკრეასის კისტურ ფიბროზს სხვადასხვა დონეები აქვს .ბავშვებში მუკოვისციდოზზე უკვე დეტალურად ვისაუბრე რამდენიმეჯერ. თუ ბავშვის ოფლს მარილიანი სუნი აქვს ან ზრდასრულის ფეკალია ცხიმიანია,თუნდაც ხანდახან ————პანკრეასი უკვე ძალიან დაზიანებულია და გადარჩენა სჭირდება. წამყვანი დაავადების შესაძლებლობა რომ გამოირიცხოს, ბავშვის ოფლის ანალიზი გააკეთეთ და თუ ქლორი მომატებულია ან ზედა ზღვარზეა , მიმართეთ გამოცდილ ექიმს , რომ ბავშვის მომავალი ცხოვრების შედარებით ჯანმრთელი ხარისხი მაინც გადაარჩინოს.
4—-პროსტატის ატიპური კიბო რომ გამორიცხო, რომელიც ლატენტურად მიდის და ბოლო სტადიაში იჩენს თავს, აუცილებელია ტუტე კი არა, მჟავე ფოსფატაზას ანალიზი.
5—-დროულად გამოვლენილი ყველაფერი რჩება. ლიმფომა რომელიც დაგვიანებით გამოვლინდება, მალე იწვევს გარდაცვალებას .მას არა აქვს გამოკვეტილი ჩივილები ,გარდა ზოგადი დისკომფორტისა. გახსოვდეთ——–ლიმფომა მარტო ლიმფურ კვანძებს კი არ ებრძვის, ის სხვადასხვა ორგანული ფორმითაც ვლინდება. კუჭ-ნაწლავის გახანგრძლივებული პრობლემა ხსირად , ლიმფომის კუჭ-ნაწლავის ფორმაა.
6—ყველაზე მეტი ბილირუბინი იქმნება ელენთაში. ბილირუბინი მიიღება——–ჰემოგლობინის, მიოგლობინის და ციტოქრომების დაშლით. ჰემოგლობინი რომ დაკლებულია ან ბილირუბინი მომატებული ძვლის ტვინს უჭირს უპირველესად. მომატებული არაპირდაპირი ბილირუბინის დროს ,წესად დამკვიდრდა ჟილბერის დიაგნოზის აკვრა პაციენტებზე და დამშვიდობება. სხვა რომც არ გავაკეთოთ ,გლუკურონილტრანსფერაზას ანალიზის დადასტურების გარეშე მაინც, ჟილბერის დიაგნოზის დასმა უმეცრების გამოხატულებაა .რადგან არაპირდაპირი ბილირუბინი ,ბევრი დაავადების დროს არის მომატებული. ასევე ძველი და ჩამორჩენილი დონეა სიტყვები —– ჟილბერს მკურნალობა არ უნდა, როცა ის ქრონიკული ჰეპატიტის ინდივიდუალური გამოხატულებით მიდის ყოველთვის. საბჭოთა კომუნისტური აზროვნების ხარისხით——–ღვიძლს მხოლოდ მაშინ უჭირს, როცა მუცელი წყლით გაივსება .რახან ბილირუბინის საბოლოო შექმნის ცენტრი ღვიძლია და საერთოდ ელენთა, ევროსტანდარტია და ისედაც მიხვდება ექიმი მისი გაცნობის გარეშე, რომ ბილირუბინის მომატების დროს———–სისხლის ყველა დაავადება უნდა გამოირიცხის, ლატენტური ლეიკემიების ჩათვლით. რადგან, ბუნებაში არ არსებობს შანსი, ბილირუბინის მატების დროს ძვლის ტვინში რამე გადახრა არ იყოს. ადამიანი კი გაათრევს ცხოვრებას არააკადემიური ზედამხედველობის ქვეშ, მაგრამ 60 ან 70 წლიდან მძიმე დღეები დაუდგება.
7——–რომელი ორგანოდან ან დაავადებიდანაც არ უნდა იყოს მაღალი წნევის ეპიზოდები, იქ ფონად ღვიძლის პრობლემა და თირკმლის უკმარისობის რომელიმე ხარისხია. წნევის აწევის მიზეზი სხვადასხვაა , მაგრამ კონკრეტულად , ტექნიკურად, წნევის ნებისმიერი აწევის წინ რომელიმე ორგანოში, ვარიკოზულ სისლძარღვში მიკრო ან მაკრო თრომბოზია ——ან ტვინში ან გულში ან სხვა. დროებით ჩამოგყავს წნევა წამლით. მაგრამ, როგორ დაძლევს დარჩენილ ვარიკოზს ორგანიზმი, ეს დამოკიდებულია ღვიძლის ჰემოსტაზზე და თირკმლის ფუნქციურ მდგომარეობაზე. რადგან, დაზიანებული ღვიძლი თრომბების სამჭედლოა. თითქმის ყველაფერზე—— ეს არაფერიას—- ქვეყანაში, სანამ ღვიძლის მეტი გათვითცნობიერება არ მოხდება,მანამ იქნება ამდენი დაავადება. ლაბორანტმა–ღვიძლის ის ყველა ფუნქცია ნორმაშიაო და ადამიანი სტვენით გაუყვა ქუჩას. ექიმებიც არ ჩათვალა საჭიროდ , დარწმუნდა ღვიძლი ჯანმრთელად აქვს ,რადგან ასეც უთხრეს. ალანინის და ასპატატტრანფერაზების შეცვლა, მიანიშნებს ღვიძლის უკმარისობის მწვავე ან მწვავე სტადიის წინა ეტაპს. ღვიძლს, როგორც ხშირად ვამბობ ,ევროსტანდარტით აქვს 500 მდე ფუნქცია და არა, მხოლოდ ის ცნობილი რამდენიმე. ბოლომდე თუ არ არის ღვიძლი მწობრიდან გამოსული ანუ მწვავე უკმარისობის სტადიაში არ არის, ეს მის ჯანმრთელობას არ ნიშნავს.
8—-უახლესი ევრო და ამერიკული სტანდარტით———–ჰეპატიკური ენცეფალოპათია ანუ ღვიძლის დაზიანება როცა ძალაში შედის ფიზიოლოგიურ-ბიოქიმიურად და ტვინს წამლავს —————-მაშინ უკვე ჰიპოვოლემიის ნიშნებია, ასევე კალიუმი რყევას განიცდის, ჰოპოქსიაა გულში ,ყაბზობაა, ხან შეშუპებაა. მანამდეა ——–აპათია, ადრე დაღლა, ძილის დარღვევები, მახსოვრობის მცირე დეფიციტ, წერის მანერის მცირედ გაუარესება; კოგნიტური დარღვევებია ——– ისე ვეღარ იმახსოვრებს , როგორც ადრე ,ინტელექტი აღარ ინტერესდება წიგნებით, ცოტა დაბნეულობაა ,ცოტა შენელებული ლაპარაკია, ინტერესები ქვეითდება კრეატივის და სხვისი ამბებიც აღარ აინტერესებს ძალიან. შემდეგ ეტაპზე უფრო იკვეთება ღვიძლისგან ტვინის დაზიანება——————-უფრო ხშირად იღლება ,ძილიანობაა დღისით, დეზორიენტაცია
ა——-დააცილა ან ზუსტად ვერ მოსდო ხელი, ყურადღება უფრო გაფანტულია ,ემოციები უფრო აცრემლებს , ხან მცირე ეპიზოდური აშლაა, ხან მცირეზე აწეული წნევა, ხან ცოტა თვბრუხვევა ,დილის უმადობა, ყურებში ხმაური ,დილის თავის ტკივილი ცოტა მომატებულ წნევაზე და სხვა. ამ დროს ღვიძლის ის ცნობილი ფუნქციები, რაც სტანდართულად კეთდება ჩვენში, შეიძლება სრულიად ნორმა იყოს .ამ სიმპტომების ფონზე კი გლიოზები ყალიბდება და წვრილი ვარიკოზები იმატებს ყველა ორგანოზში, განსაკუთრებით თავში და ინსულტის ფონი თანდათან ცხვება. ღვიძლიდან წასული ნეიროტოქსიკური ნივთიერებები თავში თუ არ დაგროვდა, ტვინი ისე არ დაზიანდება და არც პირველივე გაბრაზებაზე არ იქნება ინსულტი. ამიტომ, სასიცოცხლო მნიშვნელობას აქვს, იკვებები თუ არა ნატურალურად და რა გარემოცვაში ხარ——-ადამიანების თუ ადამიან-მგლების. ამდენი პრობლემით და კიდევ ბევრი ჩივილით ,აგრძნობინებს ღვიძლი ადამიანს თავის გასაჭირს. ბუნებაში არ არსებობს ინსულტის შანსი ,თუ ღვიძლი და ნაღვლის მჟავები პრობლემური არ არის. ექოსკოპია ღვიძლისთვის სრულად ინფორმაციული არ არის. თუმცა ექოგენობის დაქვეითება ან ღვიძლის ზომაში მატება, რაც ეს არაფერიაში გადის, მნიშვნელოვანია შეფასებისას და ქრონიკულ ანთებას აჩვენებს. მეტი რა გააკეთოს ღვიძლმა ექოდან, როგორ დაგარწმუნოს მის გასაჭირში, ენას ხომ არ გამოუყოფს ადამიანს . ან მაგალითად, თირკმელზედა ჯირკვალს ისე ჰქონდა ფორმა შეცვლილი მუცლის ღრუს კატეზე, რომ სულ სხვა კონფიგურაცია იყო და მაინც ეს არაფერიაში გავიდა .როცა სიცოცხლისათვის, ამ დეფორმირებული ჯირკვლის, ქვემდებარე ჰორმონების ვითარების განხილვა უნდა მომხდარიყო. თირკმელზედა ჯირკვალი, ფაქტიურად, ტყავიდან გამოძვრა და დაგანახა თავისი დიდი პრობლემა. ამ ჯირკვალზე ა დაკიდებული, უამრავი , ყველა ცნობილი დაავადება წნევის ჩათვლით. მეტი რა ქნას, როგორ დაგანახოს ორგანიზმის ფარული ნგრევა, ხომ არ წაიცეკვებს ეკრანზე .
დავაკონკრეტებ, უფრო ანგიოლოგიურ ასპექტში ,ბოლო ევროამერიკული სქემების მიხედვით ღვიძლის სტადიებს—-დაზიანებულ ღვიძლს სიკვდილისკენ აქვს 4 დადგენილი ეტაპი1—-გაცხიმოვნება 2——–ფიბროზი 3—-ციროზი რომელიც ხშირად ატიპურია 4——დაშლა ან კიბო . თუ ესტროგენების რიცხვს ჩივილებით ვერ გამოთვლის ექიმი ან არ დასაბუთდება ლაბორატორიულად , ღვიძლი არასწორი მკურნალობითაც დაზიანდება .ესტროგენები, არ გეგონოთ მარტო ქალური ჰორმონებია. მათი გადახრა, კაცებშიც ბევრი პრობლემის მანიშნებელია. სისხლძარღვების დაზიანების ხარისხს კაცშიც და ქალშიც ესტროგენების დონე განსაზღვრავს და ამიტომ ვსაუბრობ ბევრს ესტრადიოლზე. ფარისებრის პრობლემის უყურადღებობა ან არასწორად მართვა ღვიძლს ძალიან ამძიმებს. ჩიყვის გარდა, ფარისებრის ასამდე დაავადებაა . კაცს რომ მკერდის მიდამო ეზრდება ეს დაზიანებული ღვიძლის ნიშანია. ქსანთელაზმები კანზე ან თვალზე, ჩვენთან რომ ხშირად ,კოსმეტოლოგის ფუნქციაში გადადის, უკვე დაზიანებული ღვიძლის ყვირილია დასახმარებლად. ხან ჭამის შემდეგ მარჯვენა ფერდქვეშა არეში ზეწოლაა. ნაღველი, მხოლოდ დაზიანებული ღვიძლის გამო იქცევა შლაკად და შლაკავს სისხლძარღვებს და არტერიებს, რაც მიდის თრომბამდე, ალცჰაიმერამდე, ინფარქტ-ინსულტამდე და სხვა. დაზიანებული ღვიძლის გამოხატულებაა, ასევე ევროსტანდარტით——–ხან კუნთში უსიამოვნო შეგრძნება მარჯვენა ბეჭის მიდამოში ან მხრის სახსრის კუნთში . შემდეგი ძლიერი ანგიოლოგიური გამოხატულებაა——-პურპურული გამონაყარი——– იისფერი და წითელი პატარა კაპილარები ფეხებზე, რაც ბევრს ცხოვრების ბუნებრივი თანამგზავრი ჰგონია. სწორედ ესენია ღვიძლის მკვიდრი ცილების დაშლის გამოხატულება . ღვიძლი სხვა ორგანოსთან შედარებით ნამდვილი არისტოკრატია. თავს არ გაბეზრებს ჩივილებით, მაგრამ ამ ნიშნებით სიცოცხლის დიდ პრობლემებზე გესაუბრება. ღვიძლის დიდი გასაჭირის გამოხატულება —–ღია ან ფარული შაქრიანი დიაბეტია . ქუსლები თუ გაგიუხეშდათ, ევრო და ამერიკული სტანდარტით——- ეს უკიდურესი სიღარიბეა ღვიძლის სასიცოცხლო შემადგენლობის. ეს ქუსლის პელაგრაა , ღვიძლის სპეციფიკური ვიტამინების ბოლომდე დაცემის გამო .მსგავსი გამოხატულებებია———ხან ქავილი, ფრჩხილების სიფერმკრთალე და მტვრევადობა. შარდი თუ ჩალისფერიდან მუქისკენ წავიდა და მითუმეტეს ბილირუბინი გამოჩნდა სისხლში ან შარდში, უკვე ღვიძლის გადასარჩენად მობილიზება გამოაცხადეთ .საძილეებს და ანტიდეპრესანტებ ს განერიდეთ, რომლებიც ღვიძლს აუბედურებენ. უძილობა——— ღვიძლის სპეციფიკური ამინომჟავების დეფიციტია ტვინში .ყვითელი სკლერები ღვიძლი ს, თითქმის შეუქცევადი მძიმე პრობლემაა. ნებისმიერი ვენის ან კაპილარის გამოხატვა კანზ ე,მითუმეტეს ,ეწ სპაიდერ ვენები, დატოტვილი კაპილარები, პატარა წითელი წერტილები კანზე ,კლასიკური გამოხატულებაა ღვიძლის ძლიერი ანგიოლოგიური მოშლის .
9——თუ მცირე პრობლემაც კი გაქვთ კუჭ-ნაწლავის, მაშინაც უნდა გამოიკვლიოთ ჰელიკობაქტერიაზე და მდგომარების შესაბამისად სხვა მიკრობებზეც. ჰელიკობაქტერიის დროს რკინის შეწოვა დაქვეითებულია. ბაქტერიები ჭამენ რკინას და ანემიებია. სისხლი ფარულად თანდათან ქრება. ადამიანის სიცოცხლე მოკლდება. ძვლის ტვინი იფიტება.
10——ფერიტინი რომ მომატებულია, შეიძლება, სასწრაფო არც არაფერი იყოს რკინის პრობლემის გარდა, მაგრამ, განვითარებულმა ექიმმა , წესია ,რომ 15 მდე კიბო უნდა გამორიცხოს.
11—–უჯერი ცხიმოვანი მჟავების თემაში დეტალურად, ბოლო ევროპული და ამერიკული სამეცნიერო კვლევების და პრაქტიკული მაგალითების შედეგად მიღებული დასკვნებით ავღწერე ყველა. მაგრამ ,რადგან მთავარი სასიცოცხლო კომპონენტებია ,ერთს ისევ დავაკონკრეტებ . პროსტაგლანდინების ნორმა ადამიანს აცილებს უამრავ რთულ დაავადებას. მენსტრუაციასთან დაკავშირებული ყველა გადახრა —–ჭარბსისხლიანობა , თვეების ჩაგდება,ძლიერი მტკივნეულობა და სხვა, ქალური სიმსივნეების ჩათვლით,პროსტაგლანდინების მოშლას უკავშირდება უშუალოდ. სანამ ამ მიდგომას არ დავნერგავთ, მეტი კიბო იქნება. ამ საკითხზე მკურნალობისას ექიმები პროსტაგლანდინების ცვლას ვაკვირდებით. ამიტომ, გამალინოლენის მჟავა არ უნდა გაკლდეთ, რომ პროსტაგლანდინები არ მოიშალოს. პროსტაგლანდინების ნორმა ,ორივე სქესში ფიზიოლოგიურ და მეტაბოლურ გადახრების პროფილაქტიკაა. უფრო ქალებში და ასევე კაცებშიც. ეს მჟავა ახდენს მსუქან ქალს, აუცილებელად სჭირდება მასტოპათიებს, კისტებს; ებრძვის და აჩერებს კიბოს უჯრედებს ბევრ შემთხვევაში. გათხელებული , ზოლიანი ფრძხილები მის გარეშე ძნელად აღდგება. ქალური სიმსივნეებისგან დაცვის ძლიერი ფარია .რადგან, პროსტაგლანდინების ნორმის გარეშე, ქალი სიმსივნეს ძნელად აცდება.
12-თუ ქალს————–იღლიასა და ბოქვენზე თმები გაუთხელდა ან გაცვივდა; დაბალი პულსი აქვს, დაბალი წნევაა ხან,ხან კი შაქრის ქვედა ზღვარია ანუ მინიშნებით—- 80 ,კუჭ-ნაწლავის პრობლემებიც აქვს ,ცოტა დეპრესიულია ,კანი მშრალია, ყაბზობა აქვს ,ხან 36 ტემპერატურაა ან უფრო დაბალიც ; თუ მსგავასი პრობლემები კაცსაც აქვს, პლიუს ამას პოტენციის და ლიბიდოს დაქვეითების; ასევე ორივე სქესში თუ ძილიანობაა და ფარისებრის პრობლემაც———-არ შეიძლება ეს გლობალურად არ განიხილო და ცალ-ცალკე დაანაწევრო. ეს როცა ერთიანობაში არ აღიქმება, ადამიანები თანდათან კარგავენ ჯანმრთელობას , იმ შემთხვევაშიც, თუ მარტო ფარისებრს მკურნალობენ ან მარტო გინეკოლოგიურს ან მარტო დაბალ წნევას და ასე შემდეგ. წამლები ჯამში მაინც უშედეგო და დამღუპველია. .tsh ამ დროს ყოველთვის ერთი ან უფრო დაბალია და რადგან ,არსებული ნორმის ზღვრებშია , უყურადღებოდ რჩება. ევროსტანდარტით, არ შეიძლება tsh ის ნორმად ჩათვლა ყოველთვის, თუ ის 0დან 5მდეა. ის ამ ფარგლებშიც, ზოგიერთ ზღვრებშიც პათოლოგიაა ჩივილებთან კორელაციაში. აღარაფერს ვამბობ იმაზე, რომ სიმსივნემდე მისულ ჰიპოფიზს მისი მაღლა აწევა არ შეუძლია, სტანდარტული ნორმის ზევით. 1 ს ქვევით და 3 -ს ზევით ,თუ შესაბამისი ჩივილები ახლავს ის გადახრაა. ჩამოთვლილი ჩივილების ნაკრები, უხშირეს შემთხვევაში, სიმონდსის სინდრომია და ადამიანთა სიცოცხლის ხანგრძლივობას ძალიან ამცირებს. ამ დროს ყოველთვის შეცვლილია შესაბამისი ლაბორატორიული მონაცემები. თუ ეს მდგომარეობა აგრესიული ფორმით წავა——– ჰიპოფიზის სიმსივნეა. მანამდე არმისული პროცესით კი ან ფარისებრითაა შეწუხებული ადამიანი ან ადვილად დაღლით ან დაბალი წნევით ან დაბალი პულსით ან სხვა პარამეტრით. სიმონდსის სინდრომი უხშირესად ანემიით იწყება .ლეიკოციტები სისხლის ანალიზში 6 ან უფრო ქვევითაა .ხშირია ნატრიუმის დაქვეითება ან ქვედა ზღვარზე ყოფნა. პათოლოგიური ზღვრების ლეიკოციტი ანუ 5 ან 4 უხშირესად სიმონდსის სინდრომია. ამ დროს დამღუპველია, ამ პროცესების აღქმა დ ა თუნდაც მკურნალობა—– მონაკვეთურად.
13—-ნეფროლოგიის პედიატრიული სტანდარტოთ—————თუ 7 წლამდე ბავშვებში ცხელებით მიმდინარე საშარდეს ინფექციების დროს, ანტიბიოტიკი დაგვიანდება, თირკმლის პარენქიმა ჰისტოლოგიურად ზიანდება. ნაწიბური ჩნდება. რაც ზრდასრულობაში, ლატენტური, ქრონიკული სეფსისის და თირკმლის აბსცესის ფონია .ზრდასრულების ყველა მაღალ წნევაში ,გულიდან იქნება თუ ტვინიდან, თუ უშუალოდ ჰიპოფიზიდან——— ყოველთვის მონაწილეობს თირკმლები, იზოლირებული თირკმლისმიერი წნევაც რომ არ იყოს. ზრდასრულთა წნევებში ძალიან ხშირი მიზეზია ——-ბავშვობაში არასწორად ნამკურნალები საშარდე გზები. რადგან, არასწორი ან არასრულყოფილი მკურნალობით, თირკმელში ხშირად, შეუმჩნეველი ნაწიბური რჩება .თუ მაგალითად ,ნაწიბური ბავშვობაში განუვითარდა ბიჭს თირკმელში,მას ზრდასრულობაში აუცილებლად ექნება—–წნევა, მომატებული კრეატინინი, დაზიანებული პროსტატის ჯირკვალი და თირკმლის უკმარისობის რომელიმე ხარისხი.
14——-ფაგოციტებზე ბევრჯერ განვმარტე . ფაგოციტოზი , ორგანიზმის მუდმივი თავგანწირული ბრძოლაა მკვლელი მიკრობების გასაძევებლად. ქსოვილოვანი ფაგოციტებია-1—პანკრეასის ლანგერჰანსის უჯრედები 2——ტვინის გლიის უჯრედები 3—-ელენთის დენდრიტული უჯრედები 4–ლიმფური კვანძების დენდრიტული უჯრედები. ყველას დაზიანება არ არის საჭირო ,გლიის გლიოზიც საკმარისია თავის ქალაში, იმუნიტეტმა რომ ფარხმალი დაყაროს და ფაგოციტოზი დაჩლუნგდეს. ფაგოციტოზის დროს მიდის ორგანიზმის ჭეშმარიტი გასუფთავება შემოჭრილი დამზიანებელი ანტიგენებისგან და პათოლოგიური რეაქციებისგან გამოსროლილი , დაზიანებული, დამპალი უჯრედებისგან დ ა მოშლილი ენდოკრინული რეაქციებიდან გამოდევნილი გადამპალი კარცინოიდული უჯრედებისაგნ. დადგენილია მეცნიერულად , რომ სწორედ ეს კარცინოიდული ანუ გაფუჭებული ენდოკრინული უჯრედები თუ არ გამოძევდა——-იწვევენ სიმსივნეებს. ფაგოციტები ზუსტად რომ მივიდნენ დამზიანებელ ანტიგენებმადე და გაფუჭებულ უჯრედებამდე, ამისთვის მათ სიგნალები გადაეცემათ ნორმაში მყოფი ლეიკოტრიენებისგან; ასევე ნაწლავის ბაქტერიული ფლორა უნდა იყოს ჯანსაღი. ადამიანს არც შეკრულობა არ უნდა ჰქონდეს და არც დიარეა, არც ეპიზოდური აშლა თუნდაც იშვიათი. ფარული დიზბაქტერიოზი უფრო რთულია. ნაწლავი ყოველდღე უნდა იცლებოდეს. ლეიკოტრიენები ნორმა არ იქნება თუ———-ნებისმიერი ორგანოს და ფარისებრის დაუსრულებელი პრობლემაა.
15——-როცა ვერ არკვევთ საშარდე გზების ინფექცია, შარდის ბუშტის დონეზეა, თუ უკვე აღმავალი გზით თირკმლებშია ასეული ანუ უკვე პიელონეფრიტი არის თუ არა. იცოდეთ————– რომ თირკმლებში ინფექციას ,თანამედროვე ამერიკული და ევროპული სამედიცინო ნეფროლოგიური სტანდარტით ,ადასტურებს———სისხლის საერთო ანალიზში—–ლეიკოციტების 15ზე მაინც ასვლა, ცე რეაქციული ცილის დადებითობა და პროკალციტონინის მომატება . რადგან, ატიპური პიელონეფრიტების დროს შეიძლება შარდში ლეიკოციტები არ ამაღლდეს. საშარდე სისტემის ყველა პრობლემის დროს, რთულად გეჩვენება ის თუ მარტივად, სასიცოცხლოა———აუცილებლად უნდა განსხვავედეს, რომ ხომ არ არის ჩართული გლომერულების პრობლემა. გადატანილი პიელონეფრიტებით ,შესაბამისი მკურნალობის გარეშეც ადამიანს საკუთარი იმუნიტეტის გაძლიერებული ხარჯვით, მაინც გააქვს ცხოვრება. თუმცა, ეს დიდი შანსია ბოლოს დიალიზზე აღმოჩნდეს. მაგრამ ,საშარდეს ანთების დროს ,თუ ატიპური გლომერულონეფრიტია ან გლომერულების უმცირესი გადახრაც კი, ეს ზოგადად, სიცოცხლეს არა მარტო ზღუდავს ,არამედ ბავშვთა სიკვდილობაში გლომერულონეფრიტები სტატისტიკურად პირველ სამეულშია. ეს შეცდომები იმიტომ ხდება ,დაბალი სტანდარტის მეთვალყურეობის დროს, რომ მძიმე ფორმაც რომ იყოს გლომერულონეფრიტის, შარდში, მაინც ღარიბი მონაცემებია. გლომერულების საეჭვო მონაცემს, ექიმი ბოლომდე უნდა ჩაეჭიდოს, მშობელმაც რომ ვერ გაიგოს ამ დეტალის მნიშვნელობა.
16——-ეს არის თემა , რომელიც პირდაპირ არის გადაჯაჭვული, ყველაზე მეტად, ხანმოკლე სიცოცხლესთან. ამ პრობლემის უმცირესი გამოხატულების გარეშე ,თითქმის ,არცერთი ადამიანი არ დადის. საშიშროება იმატებს, იმის მიხედვით, რაც მეტადაა ფონი დაზიანებული. ამ პრობლემის ფონის გარეშე ,არ არსებობს——————–პარეზი, დამბლა, ინსულტი, ინფარქტი ,უეცარი სიკვდილი, გულში სტენტის საჭიროება ,ღვიძლის ნებისმიერი პრობლემა ,კიბოები, ფილტვების დამძიმება, ბრონქოსპაზმი, პოდაგრა, დიაბეტი, ასთმის შეტევა ,პოლიპ ი , კისტა ,მეტასტაზის გაჩენა,თრომბი , კრუნჩხვები ,წვევის აწევა ან დაწევა, ნებისმიერი ორგანოს დაავადება,ჰემოროი ანუ ბუასილი, შაკიკის შეტევა, პატარა ეპიზოდური თავის ტკივილიც კი და სხვა უამრავი ნებისმიერი პრობლემა. ამ დროს შეფერხებითაა—— არტერიებში, ვენებში , კაპილარებსა და სისხლძარღევბში სისხლის სწორი მიმოქცევა. ეს დაავადებაა——-არტერიო–ვენური მალფორმაციები. ანუ ესაა სისხლის და ჟანგბადის მოძრაობის დარღვევა—– არტერიებში, ვენებში, სისხლძაღვებში და კაპილარებში. ადამიანმა არც იცის რა პრობლემას დაატარებს. ნორმაში———–არტერიებს მიაქვთ ჟანგბადით გამდიდრებული სისხლი —ორგანოების ქსოვილების უჯრედებისკენ. ვენებს კი, ჟანგბადით გაღარიბებული სისხლი გამოაქვთ ორგანოების ქსოვილების უჯრედებისგან. არტერიო—–ვენური მალფორმაციების დროს, ეს ტრანზიტი ყველანაირად მოშლილია და დაზიანების ხარისხის მიხედვითაა გარეგნული სიმძიმე. ამის გამო სისხლძაღვების და ვენების კედელი მალე სკდება . მითუმეტეს მალე, თუ გარე უჯდერული მატრიქსის კომპონენტები აკლია, რომლებიც ქმნიან იმუნიტეტ ს და სისხლძარღვის გარე გარსის სიმტკიცეს . კანის შეწითლება ან წითელი ლაქოვანი გამონაყარი, ალები, წამოხურება ,პულსის უეცარი აჩქარება, უცებ წნევის აწევა, ტინიტუსის ხმის გამკვეთრება, ეგზემის გამწვავება, ეპიზოდური კუჭის აშლა; ნებისმიერი შეტევა—–გულის , კენჭის, პოდაგრის , შაკიკის და სხვა, ყველა ამის შედეგია. რადგან, მალფორმაციაა მთავარი, მაგისტრალური მექანიზმი . განსაკუთრებით მძიმედ მიდის ეს სიცოცხლის შემზღუდველი მექანიზმი, თუ ვენები ვიზუალურად ჩანს ან კაპილარული კვანძებია. გლიოზი ტვინში ან ღვიძლის ჰემანგიომები, არ არსებობს ამ მექანიზმის დარღვევის გარეშე. არტერიულ-ვენური მალფორმაცია, ტვინში უვარგისი სისხლძარღვების ნაგავსაყრელია. ამ ფუნქციადაკარგულ, მკვდარი სისხლძარღვების გროვებს , პათოლოგიურ რეჟიმში ამუშავებს და აკონტაქტებს ერთმანეთთან—– ტვინის ნერვები და არტერიები. ამიტომაა ,თავის ტკივილი, წნევა , შეტევებ ი და სხვა. არტერიებს , ჟანგბადიანი სისხლი, გულიდან ტვინში გადააქვთ. ვენები ,ჟანგბადგამომშრალ სისხლს ფილტვსა და გულში აბრუნებენ. ტვინში სისხლის ამ სასიცოცხლო ტრანზიტს , აბრკოლებს მალფორმაციები . მაგალითად , კრუნჩხვის მომენტში მალფორმაციული პიკია .მძიმე დეპერესიის მთავარი მიზეზი —–მალფორმაციაა.
ესაა მთავარი მიზეზი ნებისმიერი შეტევის დაწყების . შემდეგ გაიშლება მათი ინდივიდუალური მექანიზმები. ამის მცირე ფონი მაინცაა, როცა ადამიანს——- ხან თავი ტკივა,ხან წნევა ცოტაზე მაღლა აეწევა .უფრო ძლიერ მალფორმაციას, თავის ერთ წერტილში ჩაჭერილი ტკივილი ახასიათებს . მხრის წნულის პარეზით დაბადებულებს, თანდაყოლილი მალფორმაციული ფონი აქვთ. რა დონეზეცაა მალფორმაცია ისეა გამოხატულება. მაგალითად, გულის ძლიერი მალფორმაციის დროს გულის ინფარქტია, ტვინის მალფორმაციის დროს ინსულტი ან დამბლაა . ეს დაავადება უხშირესად ყალიბდება მუცლადყოფნის დროს. სწორი პედიატრიული მეთვალყურეობით დაავადება უფრო იჩქმალება და იმდენად არ აზიანებს ადამიანს . თუ მძიმე ფორმაა დაავადების, მაშინ ჩვილობიდან იწყება ატიპური ინფანტილური ეპილეფსია ,რასაც ხშირად, გვიან ასაკში ხვდებიან. რადგან, დიდი გენერალიზებული გულყრები არ ახასიათებს—- კანკალით. მაგრამ, ეს მცირე მიოკლონიური გულყრები, ტვინისთვის უფრო მეტად დამზიანებელია. პედიატრიულ კონტიგენტში გულის წასვლის მიზეზებს ამიტომ ვუღრმავდები და ვეძებ მალფორმაციის ხარისხს. როგორც ვთქვი, ჯანმრთელი ადამიანის გულიდან ჟანგბადიანი სისხლი მიდის ტვინში—- არტერიებით. ბოლოს სისხლი ტვინის კაპილარებში გადადის . ადვილი წარმოსადგენია, რა დღეში იქნება ტვინი ,როცა ეს სისტემა მოშლილია. ამ დროს ადამიანში არის მშიერი, უჟანგბადო სისხლი და აუცილებელი ნივთიერებებისგან გამოფიტული თხელკედლიანი კაპილარები და სისხლძარღვები. ასეთი სისტემა ადვილად იღებს მიკრობებს, ვირუსებს და მათ შედეგად მძიმე დაავადებებს .ნორმაში, ნაკლებჟანგბადიანი სისხლი, კაპილარებიდან და სისხლძარღვებიდან ვენებში გადადის,ისინი გულს და ფილტვებს აკითხავენ, იქ რომ შეივსონ ჟანგბადით. არტერიულ-ვენური მალფორმაციის დროს კაპილარების აბსოლუტური უმრავლესობა მკვდარია. შეიძლება ასეთ ადამიანს თავი ჯანმრთელი ეგონოს ან რამდენიმე მცირე დისკომფორტი ჰქონდეს. ასეთ შემთხვევებს თან ახლაცს სეროტონინის სინდრომები ——პულსის პერიოდული აჩქარებით გამოხატული. ამიტომ, ზოგ მომენტში სისხლი, არტერიებიდან ვენებში უფრო სწრაფად გადადის. რომ უნდა გადადიოდეს ნორმის დროს ,იმაზე მეტად სწრაფად. სწორედ ამ მომენტში ვითარდება——-ან გულყრა ან სპაზმი , რამელიმე ორგანოს შეტევით ან წნევის აწევა ან თავის ტკივილი ან პულსის აჩქარება ან წნევის დაწევა ან ჰემოროის გამწვავება ან პარეზი ან ინფარქტი ან ინსულტი ან კუჭის მომენტალური აშლა. .გააჩნია დაზიანების ფონს , იმის მიხედვითა გამოვლინებები. მაგალთად ,გონების მოუკრეფაობა, დაბნეულობა,უეცარი, კუჭის მცირე აშლა—- ეს ღვიძლის მალფორმაციაა. ხან მეტყველების გაძნელება ან სიტყვა რომ გავიწყდება ან სიტყვას რომ შეცდომით გამოთქვამ ან თავბრუხვევა— ეს ტვინის მალფორმაციაა. ფეხის კრუნჩხვა, ქართველები ძარღვის გასკვნას რომ ეძახიან და მარტო მაგნიუმის ნაკლებობა ჰგონიათ, მალფორმაციის შეტევაა. ლეიკოენცეფალიტები და ლეიკოდისტოფიები ემერტეზე გამოხატული ,ტვინის ძლიერი მალფორმაციებია და კლასიკური მკურნალობის გარეშე ცუდი მომავალი აქვთ. შრომის გარეშე სისუსტე—– ეს მალფორმაციაა. სიცხის აუტანლობა ს ძლიერი მალფორმაციული ფონი აქვს. კიბო ტოტალური მალფორმაციაა. ბოტოქსი არის—– მიძინებული მალფორმაციული კვანძის სახიფათო გამოღვიძება ახალი, გააქტიურებული თრომბით. ეს დიდი თემაა და ძალიან მო კლედ წარმოვადგინე ,რადგან დიდ ტექსტს არ დებს . ეს არის არტერიებს, ვენებს და და სისხლძარღვ-კაპილარებს შორის ბოლომდე მოშლილი კავშირი .რის შედეგად სისხლის და ჟანგბადის დარღვეული მიმოსვლაა. არტერიებს შეაქვს ჟანგბადიანი სისხლი, ვენებს გამოაქვს გაღარიბებული სისხლი——- ეს ხდება ნორმის დროს. ამ დაავადების დ როს კი ეს მოშლილია .ტვინში როცა მალფორმაცია სკდება ,წნევა ნორმაა და შეიძლება თავის ტკივილიც ძლიერი არ იყოს .
კანქვეშა კვანძი ტელეანგიექტაზიის სახით , არის კლასიკურ შემთხვევებში. მაგალითად ,ლურჯი კვანძი ხელზე ან ფეხზე. ნებისმიერი დაავადების მკურნალობა არა ზედაპირულად, არამედ ანგიოლოგიურ მექანიზმზე დაყრდნობით უნდა წავიდეს . ეს არის სასიცოცხლო გამოსავალი. ბევრჯერ აღმინიშნავს, დაავადება მაშინ რთულება, როცა ანგიოლოგიური პრობლემები ვერ სწორდება. ხშირად ისმის პრიმიტიული სიტყვები——მე მითხრეს გადაღებაზე, ვენები არ გავს პრობლემურიო. პრობლემური ვენების გარეშე არცერთი დაავადება არ დაიწყება. ნებისმიერ შემთხვევაში, მალფორმაციის რომელიმე ხარისხის ფონზე, წვრილვარიკოზული პრობლემები არის დაავადების გახანგრძლივების ან გართულების მთავარი სათავე. როცა სისხლძარღვი ან კაპილარი მკვდარია და არტერიას უჟანგბადო სისხლი მიაქვს დარღვეული ტრანზიტით, ქსოვილს კვება როგორ ექნება, რითაც ის ცოცხლობს. ყველა მკურნალობა ნებისმიერი დაავადების დროს წყალში გადაყრილია, თუ წვრილვარიკოზული ანგიოლოგიური პრობლემებიდან არ მოხდება გამოსწორება .რადგან ადამიანი, ამ——- მთავარ , სასიცოცხლო არტერიულ-ვენურ-კაპილარულ ქსელზე აწყობილი კუნთებია. ამ თემას უამრავი სასიცოცხლო დეტალი და მინიშნება აქვს , რაც ჩვენში ხშირად——ეს არაფერიაში გადის. უამრავი ჩივილია ამ პრობლემის დასტური. თუ ასე ვერ ხდება გამოცნობა, მაშინ ემერტე ანგიოლოგიურ რეჟიმში, თავის ქალაში მაინც ყველაფერს გიჩვენებთ. მაგრამ ,რადიოლოგის გრაფიკულ დასკვნას ექიმის მიერ დეტალური გააზრება უნდა ერთვოდეს. რადგან ,რადიოლოგს არ ევალება არსებული ტექნიკური გამოხატულების ქვეშ მიმდინარე ბიოქიმიის და ფიზიოლოგიის აღწერა.