უძრავი ქონების ბაზარს ჭარბი მიწოდების პრობლემა აქვს. მართალია, ამის შესახებ სექტორში ღიად არ საუბრობენ, თუმცა სპეციალისტები არ მალავენ, რომ მიწოდება მოთხოვნას აჭარბებს. ტენდენციაც ბოლო წლების განმავლობაში შესამჩნევია. საუბარია იმაზეც, რომ შექმნილი სიტუაციის გამო ბანკებმა ხელოვნურად დაიწყეს დაკრედიტების შემცირება. ანალოგიური სიტუაცია იყო საავტომობილო ბიზნესში და პრობლემამ ახლა უკვე დეველოპერულ ბაზარზეც იჩინა თავი.
ბროკერების ინფორმაციით, მეორადი უძრავი ქონების ბაზარზე განსხვავებული მოცემულობაა და მდგომარეობა მეტ-ნაკლებად სტაბილურია, განსაკუთრებით მცირე ზომის ბინებთან მიმართებაში, ძვირადღირებულ სეგმენტს უჭირს რეალიზაცია და ფასიც საგრძნობლად შემცირდა, რასაც ახალ ბინებთან დაკავშირებით ვერ ვიტყვით. არსებული პრობლემის მიუხედავად ფასი ჯერჯერობით ნარჩუნდება და არც დეველოპერები ფიქრობენ საფასო პოლიტიკის გადახედვას.
„მწვანე ინვესტიციების” დამფუძნებელმა გივი კორინთელმა დეველოპერული პროექტების საკრედიტო პორტფელის შემცირებასთან დაკავშირებით ხაზი გაუსვა, რომ შექმნილ სიტუაციაში ხელოვნურად დაიწყეს დაფინანსების კორექტირება.
„ბანკების კვლევით ორგანიზაციებს ჯერ კიდევ 2024 წლის აგვისტოში ჰქონდათ მონაცემები იმ ჭარბ მიწოდებასთან დაკავშირებით, რომელიც მოსალოდნელია უკვე წელს. ძალიან ბევრი სამშენებლო ნებართვა გაიცა შარშან და შარშანწინ. შესაბამისად, ბანკებმა ფაქტობრივად, ხელოვნურად დაიწყეს დაკრედიტების დაკორექტირება. შეიძლება ითქვას, რომ ახლა მიწოდების შემცირება მთლიანად ბანკებიდან არის გამოწვეული. მათ აგვისტოდან დაიწყეს, დეველოპერული პროექტების დაფინანსებაზე უარის თქმა. მათი როლი ძალიან დიდია ამ პროცესში, მიწოდებაც და მოთხოვნაც მათი ხელით დაბალანსდა.
ბანკებმა ხელოვნურად შეამცირეს დეველოპერული პროექტები. მოგახსენებთ, ასეთი პროექტების 90%-ზე მეტი, თითქმის ყველა, ბანკების დაფინანსებით ხორციელდება და მათი ნებისმიერი ქმედება პირდაპირ ჰპოვებს ასახვას“, – აღნიშნა გივი კორინთელმა ,,პალიტრანიუსის ეთერში”.
ფაქტი საბანკო სექტორშიც დადასტურდა. „პროკრედიტ ბანკის“ გენერალურმა დირექტორმა ალექს მატუამ დაადასტურა, რომ ბოლო 2-3 თვეა მათთანაც შედის სამშენებლო ბიზნესი წინადადებით, თუმცა ყველა ახალი პროექტის დაფინანსება საბანკო სექტორმა გააჩერა.
არსებულ ვითარებაში ბიზნესის მხრიდან ქმედითი ნაბიჯის გადადგმის აუცილებლობაზე ისაუბრა ,,რეზონანსთან” უძრავი ქონების სფეროს ექსპერტმა ნუკრი მეზურნიშვილმა. მისი შეფასებით, ბაზარზე მიწოდების სიჭარბეა, ამიტომ დეველოპერულ კომპანიებს გარკვეული ნაბიჯის გადადგმა მოუწევთ, პირველ რიგში, საფასო ოპოლიტიკის გადახედვა, რაც გაყიდვების სტიმულირებას მოახდენს.
,,დღესდღეობით ბიზნესს არავითარი სურვილი არ აქვს, ფასი დააკლოს, მაგრამ ადრე თუ გვიან, ამ გადაწყვეტილების მიღება მოუწევთ. ის, რომ ჭარბი მიწოდებაა, ადეკვატური ნაბიჯის გადადგმას მოითხოვს, რომ კრიზისი არ წარმოიშვას. ახლა კრიზისული ვითარება არ არის, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ რისკი არ არსებობს, პირიქით, რეალიზაცია ნამდვილად გამოწვევაა. თუ ვინმე იჩენს აქტიურობას, ემიგრანტები და უცხო ქვეყნების მოქალაქეები არიან ან ადგილლობრივი მოსახლეობის ის ნაწილი, ვინც ბინებს ბანკების მეშვეობით ყიდულობს.
საინტერესოა მოთხოვნა-მიწოდების კუთხით სტატისტიკურად რა რეალობაა. მსგავსი კვლევა არ ჩატარებულა, ამიტომ, ძირითადად, ვარაუდების დონეზე გვიწევს საუბარი. რამდენადაც ცნობილია, რეალიზაციის კუთხით მეორადი ბინების ბაზარზე განსხვავებული სიტუაციაა. იქ მოთხოვნა ჯერ კედიევ აქტიურია, თუმცა წინა წლებისგან განსხვავებით, კლება ამ მიმართულებითაც შეინიშნება”, – აღნიშნა ნუკრი მეზურნიშვილმა ჩვენთან საუბრისას.
ბაზარზე მიწოდების სიჭარბეს არ ადასტურებენ დეველოპერული ბიზნესის წარმომადგენლებ. კომპანია ,,არსის” გენერალური დირექტორის ბესო ორთოიძის აზრით, შექმნილი პოლიტიკური მდგომარეობა სამშენებლო სექტორზე უარყოფით გავლენას ახდენს. გაყიდვის დინამიკა კლებადია, მაგრამ ბაზარზე ჭარბი მიწოდების პრობლემა ჯერჯერობით არ დგას.
,,დრამატული სურათი არ გვაქვს, მოთხოვნის არ დაკლებულა იმ დონეზე, რომ სავალალო შედეგი გამოიწვიოს. ჩვენ უფრო იმ მხრივ გვიჭირს, რომ დარგი ვერ ვითარდება ისე, როგორც ჩვეულებრივ პერიოდში შეიძლება განვითარებულიყო. პოლიტიკურმა ვითარებამ ამ მხრივ სერიოზული გავლენა მოახდინა. თუ სიტუაცია არ შეიცვალა ახალი პროექტები არ დაიწყება, რაც ეკონომიკისა და დარგისთვისაც დიდი ზიანის მომტანი იქნება. მნიშვნელოვანია, რომ პოლიტიკური დაძაბულობა დროულად მოიხსნას და სიტუაცია დარეგულირდეს.
გაცილებით დიდი პრობლემის წინაშე ვმდგარვართ, მაგრამ სექტორს გადაუტანია, ახლაც ველოდებით, რომ მდგომარეობა გამოსწორდება. ის, რომ მცირე ხნით რეალიზაციის მაჩვენებელმა იკლო, დიდი ზიანის მომტანი ვერ იქნება. საკმაოდ დიდი კაპიტალი გააჩნია უძრავი ქონების ბიზნესს და არსებულ მდგომარეობას გარკვეული პერიოდი გაუძლებს.
დღევანდელ სიტუაციას მე უფრო მოლოდინის რეჟიმში ყოფნას დავარქმევდი, გარკვეული დაპაუზება შეინიშნება. რაც შეეხება ფასებს, ჯერჯერობით შენარჩუნებულია. უძრავი ქონების თვითღირებულება საგრძნობლად მაღალია, რის გამოც გაიაფებას არ ველოდებით. არ ვფიქრობ, რომ ბაზარი დღეს ან უახლოეს მომავალშიც ასეთი მოცემულობის წინაშე დადგება”, – განუცხადა ,,რეზონანსს” ბესო ორთოიძემ.
კვლევების მიხედვით, თბილისში საცხოვრებელი ბინების გაყიდვები აპრილში წლიურად 2.6%-ით შემცირდა. 2025 წლის აპრილში დედაქალაქში 3 256 საცხოვრებელი ბინა გაიყიდა.